Toon Kelder, een romantisch modernist

Baadsters tegen een donkere achtergrond met steigerend paard en hert, z.j, olieverf, 71,5 x 58,5 cm, particuliere collectie

​

​Toon Kelder was een veelzijdig mens. Zijn drang tot vernieuwing ging boven alles. In zijn lange leven ontwikkelde hij zich van schilder van romantische naakten uiteindelijk tot beeldhouwer van abstracte sculpturen. De tentoonstelling Toon Kelder – Romantisch Modernist in Museum Flehite biedt een breed overzicht van zijn werk: een kennismaking met een eigenzinnig kunstenaar en zijn artistieke ontwikkeling in al zijn facetten.

Toon Kelder (1894 -1973), verbond zich als kunstenaar nooit aan een bepaalde stijl of stroming, maar zijn vroege werk, expressionistisch van stijl en in donkere tinten, doet denken aan de Bergense School. Later wordt zijn werk gekenmerkt door een lichtere, dunnere manier van schilderen. Kelder maakte aanvankelijk landschappen en stadsgezichten, maar koos later ook interieurs en stillevens als onderwerp. Veel portretten verschenen van zijn hand, zoals van Jan Toorop, met wie Kelder bevriend was en van de bekende kunstverzamelaar Piet Boendermaker en dichter Martinus Nijhoff.   
​
Muze
Een ander belangrijk thema in het werk van Kelder is het vrouwelijk naakt. Hiervoor stond zijn echtgenote Alexandrine model. Alexandrine, een donkere Indische schoonheid, die hij in Den Haag ontmoette, werd zijn muze die hij veelvuldig op doek vastlegde. Daarnaast stond de roze, blonde Mientje model. In eerste instantie werden de twee modellen haast op klassieke wijze afgebeeld, hun lichamen zorgvuldig en gracieus uitgewerkt. Later werd Kelders toets losser en zijn kleurgebruik diffuser.

Modernist
Na de Tweede Wereldoorlog, kwam Kelder tot de overtuiging dat in de kunst veel afleidde van waar het werkelijk om ging en dat je moest durven weggooien om werkelijk iets over te houden. Daarom nam hij halverwege zijn leven afstand van veel wat hij daarvoor had gekoesterd: zijn figuratieve werk, zijn paradijselijke landschappen en zwoele naakten. Hij beperkte zich meer en meer tot wat hij zag als de kern van alle beeldende kunst: zwart, wit, lijn en vlak. Het penseel werd voor Kelder te zacht en te lieflijk en hij stapte over op een steviger manier van vormgeven: sculpturen van metaaldraad. Uit deze draadsculpturen groeide ten slotte de behoefte aan beelden samengesteld uit solide, plastische vormen. Daarmee was de beeldhouwer Toon Kelder geboren en behoorde schilderen tot het verleden. Met de weg die hij toen insloeg verwierf Kelder zich een plaats binnen de modernistische avant-garde van Nederland, maar het publiek dat hem waardeerde om zijn figuratieve werk, haakte af. Het betekende voor Kelder een teruggang in inkomsten, maar hij bleef tot aan zijn dood in 1973 onverzettelijk, trouw aan zijn nieuwe koers.

Publicatie
Tegelijk met de expositie verschijnt onder dezelfde titel een uitgebreide monografie over Toon Kelder, waarin de kunsthistoricus Jaap Versteegh op boeiende wijze het leven en werk van deze ‘Romantisch modernist’ heeft beschreven.                    
Expositie: Toon Kelder 
Locatie: Museum Flehite, Amersfoort
Wanneer: 20 februari t/m 12 juni 2016
museumflehite.nl