The curve paintings van Bridget Riley in GEM Den Haag

Bridget Riley, Two Reds with Violet, 2008, Collectie Gemeentemuseum Den Haag. Aangekocht met steun van de Vrienden van de Paleiswinkel. © Bridget Riley 2016

Met een ongekend streven naar helderheid, en met grote precisie en discipline werkt Bridget Riley (1931) al ruim vijftig jaar aan haar sensationele oeuvre. De Britse kunstenaar staat bekend om haar kleurrijke doeken en optische effecten, waarmee ze een breed publiek voor abstracte kunst weet te interesseren. Ze maakt werk op het platte vlak, maar door de duizelingwekkende lijnen lijkt het op te bollen, te vervormen of te golven. Riley weet kleur en vorm, de traditionele ingrediënten van de schilderkunst, in strak georkestreerde bewegingen zo tegen elkaar uit te spelen dat de toeschouwer zich vaak overweldigd voelt. Ze behoort tot een van de meest beroemde kunstenaars van haar generatie. Gemeentemuseum Den Haag heeft een bijzondere band met de ‘grand dame van de Britse schilderkunst’ en brengt deze zomer een bijzonder overzicht, met een focus op ‘de curve’, de golfbeweging die telkens terugkeert in haar carrière.

Curve Paintings
Het werk van Bridget Riley wordt gerekend tot optische kunst. Alhoewel haar schilderijen diep geworteld zijn in een schilderstraditie, draait ze de verhouding tussen de toeschouwer en het doek om: er ontstaat een optisch spel, gecreëerd door de dynamische composities, dat verandert wanneer de bezoeker zich verplaatst. De gebogen lijn speelt een belangrijke rol in het oeuvre van Bridget Riley. Het overzicht The Curve Paintings. 1961-2014 toont met meer dan vijftig schilderijen en voorstudies hoe dit motief de afgelopen vijftig jaar telkens terugkeert, van haar zwart-witte werken uit de jaren 60, tot de recente kleurrijke muurschildering Rajasthan (2012). Steeds boort Riley in de curve nieuwe mogelijkheden aan om kleur en lijn in beweging te zetten.

Van de Middeleeuwen tot Mondriaan
In haar zoektocht naar de juiste verhouding tussen kleur en vorm haalt Riley inspiratie uit verschillende culturen en kijkt ze naar verschillende kunstenaars. Ze begon haar zoektocht bij Seurat, leerde veel van het kleurgebruik van de Egyptenaren en legde een verband tussen visuele elementen en het ritme van Middeleeuwse gezangen. Bridget Riley is al jaren geboeid door het werk van Piet Mondriaan. Niet alleen door hun gemeenschappelijke geometrische composities, maar ook omdat Mondriaan zijn leven lang werkte aan een poëtische vertaling van een diep verlangen naar de harmonie van tegenstellingen van verf, vorm en kleur. In 1996 was het allereerst de fascinatie voor Piet Mondriaan die Riley naar het Gemeentemuseum Den Haag trok. In 2012 won ze als eerste vrouwelijke kunstenaar de Sikkensprijs, waarna de Projectenzaal van het museum werd ingericht met oud en nieuw werk, waaronder Composition with Circles 9. In de vaste opstelling Mondriaan & De Stijl werd bovendien een zaal met recent werk van Riley ingericht om haar directe relatie met Mondriaan te tonen. Benno Tempel: “Juist vanwege de hechte band tussen Bridget Riley en het Gemeentemuseum en haar verwantschap met Mondriaan kozen we er in 2013 voor het werk Two Reds with Violet (2008) met steun van de vrienden van de Paleiswinkel aan te kopen”.

De grande dame van de Britse schilderkunst
Bridget Riley woont en werkt in Londen. Ze studeerde aan het Goldsmith College en aan het Royal College of Art. In de jaren 60 werd zij op slag beroemd met haar schilderijen in zwart en wit vol geometrische patronen die lijken te bewegen als je er lang naar kijkt. Zelf was ze niet onder de indruk van deze plotselinge beroemdheid. Zij zocht, stap voor stap, naar een stevige relatie met de traditie van de Westerse schilderkunst. Abstractie staat volgens Riley nog in de kinderschoenen. Ze hoopt met haar werk een verdere stap te maken, hoe klein ook. Bridget Riley heeft tal van onderscheidingen en prijzen ontvangen, onder meer de internationale prijs voor schilderkunst in 1968 op de Biënnale van Venetië, de Kaiserring van de stad Goslar in 2009 en de 12e Rubensprijs van de stad Siegen. De Curve Paintings waren eerder te zien in een andere, kleinere tentoonstelling, in Bexhill-on-Sea in het Verenigd Koninkrijk. Niet geheel toevallig is dit net als Den Haag een stad aan de zee, waarvan de golven in Rileys schilderijen lijken te resoneren.

Expositie: The Curve Paiting. 1961-2014 met werk van Bridget Riley
Locatie: Gemeentemuseum, Den Haag
Wanneer: 25 juni t/m 23 oktober 2016