Terpdame Fries Museum krijgt naam

Resultaat gezichtsreconstructie terpdame uit 7de eeuw, Fries Museum, Leeuwarden. Reconstructie - Maja d'Hollosy, Skullpting. Foto - Heleen Haijtema.

Beitske, dat is de naam van de terpdame in het Fries Museum in Leeuwarden. Begin dit jaar liet het museum een gezichtsreconstructie van een vrouw uit de 7de eeuw uitvoeren. Het resultaat was vanaf juni te zien in de presentatie Oog in oog met de dame uit de terp. Bij een gezicht hoort natuurlijk ook een naam, daarom schreef het museum een prijsvraag uit. Er is massaal gereageerd op de oproep: het museum ontving bijna 2800 reacties. De winnaar Esther van der Meer uit Dokkum wordt een jaar lang kosteloos Vriend van het Fries Museum en kan dan onder andere een jaar lang gratis het museum bezoeken. De presentatie Oog in oog is nog te zien tot en met 5 juni 2016.

In de presentatiezaal, via de website en de sociale media stroomde een overweldigend aantal namen binnen voor de terpdame van het Fries Museum. Ook ontving het museum meerdere brieven waarin uitgebreid verteld werd waarom de vrouw een bepaalde naam moest krijgen, soms zelfs met oude familiefoto’s! Reinier van Mourik stuurde geen naam in, maar wel drie zelfgeschreven gedichten over de terpdame. Nelleke IJssennagger, conservator Middeleeuwen en Terpencultuur en Kris Callens, directeur van het Fries Museum bogen zich over de 2786 reacties.

Veel genoemde namen zijn Sjoukje, Froukje, Rixt en Grietje. Ook Famke (Fries voor vrouw) en Beppe (Fries voor oma) is veel gesuggereerd. Anderen gaven er een creatievere draai aan, zoals Gesine Stobbe, wat Fries is voor ‘de boom is gezien’, omdat de terpdame begraven is in de stam van een uitgeholde boom. Vooral de plek waar ze begraven is - in een terp in Hegebeintum - blijkt een inspiratiebron te zijn voor haar naam. Zo is Terpentine vaak genoemd. Maar veruit de meest ingezonden is naam Beitske. Velen vinden dit een passende naam: typisch Fries, met een speelse verwijzing naar Hegebeintum. Ook de conservator en de directeur van het museum konden zich direct vinden in de naam.

Uit alle inzendingen voor de naam Beitske is willekeurig een winnaar gekozen. Maandag 9 november nam de winnaar Esther van der Meer uit Dokkum haar prijs in ontvangst. Conservator Nelleke IJssennagger overhandigde haar een bos bloemen en een Vriendenpas van het museum. Esther over haar inzending: “Ik vond Beitske goed passen: lekker Fries en het past bij Hegebeintum. Bovendien is het mijn tweede naam, een echte familienaam. Erg leuk dus dat de terpdame nu zo gaat heten.”.

Oog in oog met de dame uit de terp
De terpen zijn de schatkamers van het oude Friesland. Een van de meest bijzondere vondsten uit de terpen is het graf van een vrouw. Ze is begraven in de stam van een uitgeholde eikenboom in de hoogste terp van Friesland: Hegebeintum. Als nevenproject van de tentoonstelling Goud - Gevonden schatten uit de middeleeuwen gaf het Fries Museum deze dame, die in de tijd van het vele terpengoud leefde, een gezicht: het eerste Friese gezicht! Van de originele schedel van het skelet van de boomkistdame is een nauwkeurige kopie gemaakt door Maja d’Hollosy van Skullpting. Zij bouwde het hoofd vervolgens met forensische methoden laag voor laag op. Haar gezicht wordt samen met het haar graf gepresenteerd. De presentatie Oog in oog is te zien tot en met 5 juni 2016.

Oog in oog met de dame uit de terp wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van de Vrienden van het Fries Museum. Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Ir. Abe Bonnema Stichting, de Provincie Fryslân, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas en de BankGiro Loterij.

Onderstaande foto's geven een indruk van de reconstructie van het gezicht van de terpdame. De origenelen zijn te bezichtigen in het Fries Museum.