Tentoonstelling ‘Middeleeuwse tuinen. Aardse paradijzen in oost en west’

Tuin van het Muiderslot © Annemarieke Willemsen

Middeleeuwse tuinen komen deze zomer tot bloei in de sfeervolle zomertentoonstelling ‘Middeleeuwse tuinen. Aardse paradijzen in oost en west’ in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Bezoekers kunnen hier genieten van verhalen over de middeleeuwse tuin en zijn planten, kruiden en bloemenpracht, van Europa tot in het Midden-Oosten. De tentoonstelling is te zien van 2 mei tot en met 1 september 2019.

In de tentoonstelling geven archeologische vondsten en kunstwerken een beeld van de weelde, het belang en de diversiteit van tuinen in de westers-christelijke en de oosters-islamitische wereld tussen 1200 en 1600. Bezoekers kunnen genieten van duizendbloemen- en paradijstapijten, herbaria met gedroogde planten, verluchte boeken met ideale tuinen en oosterse tegels met bloemmotieven. Ook zijn er middeleeuwse gereedschappen en een opgegraven gieter, zaden en veertjes, valkenkapjes, schaakstukken, medicijnpotten en muziekinstrumenten te zien. In een zonnige en kleurrijke vormgeving met prieeltjes en vogelgezang kunnen bezoekers kruiden en bloemen ruiken, zelf een tuin ontwerpen en digitaal bladeren in middeleeuwse boeken met tuinvoorstellingen. Zeldzame schilderijen, prenten en miniaturen bieden een kennismaking met een lieflijke Madonna tussen de rozen, een Perzische prins bij de fontein en een stoere Italiaanse tuinman.
 
De Middeleeuwse tuin
In het leven van de middeleeuwse mens spelen tuinen een grote rol. Niet alleen praktisch voor voedsel en geneesmiddelen, maar ook voor ontspanning, jacht en het minnespel. Het woord ‘paradijs’ is afgeleid van het Oud-Perzische woord voor tuin, ‘pairidaeza’. Zowel in de koran als in de bijbel is het paradijs beschreven als een tuin met eeuwig stromende rivieren, groenblijvende planten en harmonie tussen mens en dier. De tentoonstelling slaat een brug tussen de tuinen in de westerse en oosterse culturen, waarbij de overeenkomsten in het oog springen. In beide sferen gaat het om de luxe van buiten zijn, tussen bloeiende bloemen en gereflecteerd in helder water, met paviljoens voor ontspanning, maaltijden, concerten en poëzievoordrachten. De uitgestrekte, symmetrische tuin bij een kasteel of paleis is ook een statussymbool, waar gasten worden ontvangen en ‘verleid’ tot spel, conversatie of een gestolen kus.
​
Extra
Gelijktijdig met ‘Middeleeuwse Tuinen’ zijn er in het Rijksmuseum van Oudheden ook twee andere tijdelijke tentoonstellingen te zien: ‘Glas’ en ‘Paestum ervaren’. Kinderen kunnen tijdens het jaarlijkse kinderzomerevenement Kunstdetective met middeleeuwse tuinen aan de slag en de handen uit de mouwen steken in het tekenatelier ‘Studio RMO’.
Bij de tentoonstelling verschijnen het publieksboekje ‘Middeleeuwse tuinen’ (80 pgs., €12,50) en een RMO Magazine (€3,50). Er is een gratis audiotour en een randprogramma met o.a. lezingen, rondleidingen en workshops botanisch tekenen. De museumwinkel heeft een speciaal tuinen-assortiment.