'Seth Siegelaub: Beyond Conceptual Art' tentoonstelling over de ‘vader van de conceptuele kunst’

Seth Siegelaub, organisator en uitgever van de tentoonstelling, "January 5-31, 1969" 1969. New York, Museum of Modern Art (MoMA). Zilver gelatineprint, 8 1/16 x 10" (20,3 x 25,4 cm). Seth Siegelaub Papers. Gift van Seth Siegelaub en het Stichting Egress Foundation, Amsterdam, I.A.120. The Museum of Modern Art Archives, New York (copyright onbekend). Cat.no.: MA2178).© 2015. Digitale beeld, The Museum of Modern Art, New York/Scala, Florence.

Hij was galeriehouder, onafhankelijk curator, uitgever, researcher, archivist, verzamelaar en bibliograaf. Hij wordt gezien als de ‘vader van de conceptuele kunst’. Hij was, en is, een grote inspiratiebron voor verschillende generaties curatoren, kunstenaars en culturele vrijdenkers, ook in Amsterdam, waar hij zich in de jaren negentig vestigde. En nu organiseert het Stedelijk Museum een tentoonstelling over hem: Seth Siegelaub. Seth Siegelaub: Beyond Conceptual Art is het eerste overzicht van het leven en werk van deze fascinerende en ongrijpbare pionier.

Siegelaub (New York, 1941–Bazel, 2013) kreeg de meeste bekendheid vanwege zijn beslissende rol in de opkomst van de conceptuele kunst in de late jaren zestig. Met revolutionaire projecten in New York, als January 5-31, 1969 (‘The January Show’), ‘Xerox Book’ en July, August, September 1969 leverde hij een blauwdruk voor hoe conceptuele kunst getoond en verspreid kan worden. En passant herdefinieerde hij het idee van de tentoonstellingsruimte, die volgens hem ook een boek, een poster of de werkelijkheid kon zijn, passend bij zijn statement “My gallery is the world now”. Zijn radicale herdefinitie van wat een tentoonstelling kan zijn, sloot nauw aan bij de iconoclastische ideeën van tijdgenoten als Carl Andre, Robert Barry, Daniel Buren, Jan Dibbets, Douglas Huebler, Joseph Kosuth en Lawrence Weiner, met wie hij intensief zou samenwerken.

Maar net toen deze kunstenaars internationaal doorbraken, verruilde Seth Siegelaub begin jaren zeventig de kunstwereld om in Parijs vanuit een links perspectief zijn interesse in massamedia vorm te geven. Geheel in lijn met de tijdgeest verlegde hij zijn activiteiten als uitgever richting wetenschappelijk onderzoek en kritische theorieën over massacommunicatie, en gaf onder meer de bestseller How to Read Donald Duck, Imperialist Ideology in the Disney Comic (1976) van Armand Mattelart en Ariel Dorfmann uit.

Tegelijkertijd begon hij met het verzamelen van handgeweven textiel en werd hij bibliograaf van boeken en documentatie over de sociale geschiedenis van de textielproductie. Deze activiteiten kregen vorm in het door hem in 1986 opgerichte Center for Social Research on Old Textiles (CSROT), en culmineerden in de gezaghebbende publicatie Bibliographica Textilia Historiæ: Towards a General Bibliography on the History of Textiles Based on the Library and Archives of the Center for Social Research on Old Textiles (1997). In het laatste decennium van zijn leven groepeerde Siegelaub al zijn projecten onder de Stichting Egress Foundation, en stortte hij zich in een nieuwe bibliografisch project over tijd en causaliteit in de natuurkunde.

De tentoonstelling in het Stedelijk is een eerbetoon aan de ongebruikelijke breedte en onmogelijk te labelen interesses en activiteiten van Seth Siegelaub, waar de liefde voor drukwerk en lijstjes als een manier om ideeën te verspreiden als een rode draad doorheen loopt. Dankzij de tentoonstelling kan het publiek kennismaken met één van de belangrijkste figuren in de geschiedenis van het tentoonstellingsmaken in de twintigste eeuw, en met een atypische, nieuwsgierige en vrijgevochten geest.

Anderen over Siegelaub
Siegelaubs revolutionaire opvattingen zijn tot op de dag van vandaag van grote invloed op verschillende generaties kunstenaars en tentoonstellingsmakers. Hans Ulrich Obrist (curator en co-directeur Serpentine Gallery, Londen) noemt hem een “inspiration and toolbox”, en iemand die de rol van de curator demystificeerde. Ann Demeester (directeur Frans Hals Museum/De Hallen, Haarlem, voormalig directeur van de Appel arts centre, Amsterdam) roemt de relativerende manier waarop hij met de jongere generatie sprak over de paradigmaverschuivingen die hij in de kunst had veroorzaakt. En Charles Esche (directeur Van Abbemuseum, Eindhoven) zegt: “He was perhaps the first person in the art market to really understand that objects had become mere material commodities and that immaterial concepts were where the future lay – and that already in the 1960’s.”

Tentoonstelling
De tentoonstelling vindt plaats in de benedenverdieping van de nieuwbouw, en belicht in verschillende hoofdstukken de veelzijdige activiteiten van Seth Siegelaub. Onder meer zijn baanbrekende projecten met conceptuele kunstenaars komen aan bod, zijn research en publicaties over massamedia en communicatietheorieën, en zijn interesse in pre-industrieel en niet-westers textiel. Ook is er aandacht voor zijn collecties, met een unieke verzameling boeken over de sociale geschiedenis van textiel, en zijn textielcollectie, die uit ruim 750 bijzondere objecten bestaat uit Europa, Afrika en Azië.

Het Museum of Modern Art in New York, dat sinds de jaren negentig een groot deel van de kunstcollectie en documentatie van Seth Siegelaub herbergt, geeft een bijzonder genereuze bruikleen aan de tentoonstelling. Ook het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam, dat een collectie van wereldfaam heeft, geeft uit de 3.000 titels uit de Siegelaub-collectie over massamedia vele stukken in bruikleen.

Het Stedelijk betrekt ook de actuele praktijk bij de tentoonstelling, door middel van bijdragen van hedendaagse kunstenaars. Zo maakte Mario Garcia Torres in samenwerking met schrijver/scenarist Alan Page een nieuw werk: The Causality of Hesitance (2015). In dit videowerk leggen zij een relatie tussen Siegelaubs onderzoek naar tijd en causaliteit, en de belangstelling van kunstenaars in de jaren zestig voor dit onderwerp. 
  
Eind jaren negentig baseerde de Duitse conceptuele kunstenaar Maria Eichhorn een nieuw project op The Artist's Reserved Rights Transfer and Sale Agreement, een sjabloon voor een kunstenaarscontract dat Siegelaub in 1971 opstelde met de jurist Robert Projanski. Een update van haar werk is in de tentoonstelling te zien, alsmede de Nederlandse vertaling van het oorspronkelijke contract. In het Public Program zal aandacht zijn voor actuele situatie met betrekking tot kunstenaarscontracten.

Publicaties
Bij de tentoonstelling brengt het Stedelijk een rijk geïllustreerde, gelijknamige publicatie uit. Begin 2016 verschijnt ‘Better Read than Dead’: The Seth Siegelaub Source Book 1964-2013, met teksten, lezingen en interviews. (Stichting Egress Foundation, Verlag der Buchhandlung Walther König, Keulen)

​Expositie: Seth Siegelaub: Beyond Conceptual Art
Locatie: Stedelijk Museum Amsterdam
Deze expositie is te zien van 12 december 2015 t/m 17 april 2016.
​www.stedelijk.nl