Reiskoorts bij Nederlandse kunstenaars sinds 1850

JCJ Vanderheyden Everest – Chomolungma, 2007 Piezografie Collectie Warmerdam-Boerland

Reizen als inspiratiebron voor kunstenaars: daarover gaat de omvangrijke tentoonstelling Reiskoorts, die deze zomer in De Hallen Haarlem te zien is. Talloze voorbeelden van Nederlandse kunst uit de afgelopen 150 jaar passeren er de revue: schilderijen, schetsboeken, fotografie, films en ruimtelijk werk. Tientallen kunstenaars zijn vertegenwoordigd: van Jan Sluijters, Isaac Israels en Marius Bauer, tot hedendaagse kunstenaars als Joost Conijn, Jan Dibbets, Bertien van Manen, Rob Birza, Jennifer Tee en Roy Villevoye. Hun reizen leidden tot impressies ter plaatse of creatieve verwerkingen achteraf.

Al eeuwenlang gaan kunstenaars op reis om inspiratie op te doen. Ook Nederland kent daar vroege voorbeelden van: in de zestiende eeuw trok Jan van Scorel naar Rome, en een eeuw later reisde Jacob van Ruisdael met zijn schetsboek naar Duitsland. In de periode van de Romantiek, rond 1800-1850, trokken velen het Duitse Rijndal in, onder wie Barend Koekkoek en Johannes Bilders.

De hele aardbol
Vanaf het midden van de negentiende eeuw nam het aantal bestemmingen sterk toe. Jacobus van Looy trok naar Spanje en Marokko, Louis Apol reisde naar de Noordpool, Isaac Israels bezocht Nederlands-Indië, Willem Dooijewaard schetste in Mongolië en Adriaan Gouwe vertrok naar Tahiti. Geleidelijk aan werd de hele aardbol onderzoeksterrein. Zeker in meer recente tijden zijn talloze kunstenaars op pad gegaan: met schetsboeken en schildersspullen, maar bovenal ook met fotografie- en filmapparatuur. Adriaan Lubbers schilderde in New York, J.C.J. Vanderheyden fotografeerde de Mount Everest vanuit de lucht, Roy Villevoye werkte in Nieuw-Guinea, en Barbara Visser reflecteerde met fotowerken op een bezoek aan Japan.

Momentopnamen en terugblikken
De tentoonstelling doorkruist meer dan twee eeuwen en toont momentopnamen, reisimpressies die ter plekke zijn vastgelegd in schetsboeken of geschilderd op kleine paneeltjes. Daarnaast is er aandacht voor terugblikken, de creatieve verwerkingen thuis in het atelier van bijzondere reisherinneringen. Speciale aandacht gaat verder uit naar twee aparte types reizen: de rondreis en de nareis. Sommige kunstenaars maakten studieuze rondreizen, zoals fotograaf Ad van Denderen langs alle kusten van de Middellandse Zee en Bertien van Manen langs dierbare foto’s in Europese huiskamers. Anderen reisden bekende reizigers na: zo inspireerde Goethe’s Italiëreis de kunstenaars Maarten Beks en Joop Vermeij, fotograaf Paul Huf reisde in het kielzog van Van Gogh door Frankrijk, terwijl Joos van de Plas de Suriname-reis van de zeventiende-eeuwse schilderes Maria Sibylla Merian nareisde.

Tiende De Hallen Haarlem Zomerserie
Reiskoorts bij Nederlandse kunstenaars sinds 1850 is de tiende tentoonstelling in de De Hallen Haarlem Zomerserie. Vanaf 2015 wordt in het kader van deze reeks aandacht besteed aan aspecten van het kunstenaarschap. Zo stond afgelopen jaar ‘de Muze’ als inspiratiebron bij kunstenaars centraal.

Expositie: Reiskoorts bij Nederlandse kunstenaars sinds 1850
Locatie: De Hallen Haarlem
Wanneer: 28 mei t/m 11 september 2016