RECENSIE: David Claerbout ’Future’ tentoonstelling in Museum De Pont Tilburg

De nieuwe vleugel van Museum De Pont wordt verrassend geopend met video-installaties en bijbehorende tekeningen van de Belgische kunstenaar David Claerhout. Video’s die stuk voor stuk zo fascinerend gemaakt zijn dat je niet anders kunt dan je laten meevoeren met wat er zich zeer traag afspeelt!

De internationale kunstenaar David Claerbout is uitgenodigd door museum De Pont om de nieuwe vleugel in te wijden met zijn fascinerende video-installaties en bijbehorende tekeningen.
De korte gangen die uitmonden in een grote open ruimte, heeft de kunstenaar gekozen om de eerste serie tekeningen te tonen, die via primaire opgetekende beelden een inleiding zijn voor de wandvullende video installaties in deze ruimte.
 
Deze kunstenaar gebruikt de tekenvorm om zijn videofilms te begeleiden en te ondersteunen. Zo kan hij snel zijn gedachten op papier zetten. Een begenadigd tekenaar, dat is duidelijk.
Kijkend naar de serie tekeningen ‘OIL WORKERS’ ook de titel van de videofilm, zijn gemaakt met gewassen inkt en viltstift. Ze vormen ook een soort van uitlaatklep, gezien de uitvoerige en soms heftige teksten die Claerdout in de marge schrijft.

Doorlopend naar de grote ruimte, concentreer ik me eerst op de levensgrote video van de OIL WORKERS op een groot transparant scherm, gebiologeerd ben ik in eerste instantie, wat zich hier afspeelt aan beeldinformatie maakt diepe indruk.
De kunstenaar heeft een klein fotootje op het internet gevonden, een jpgje, en heeft dit als uitgangspunt gebruikt voor dit project.
Samen met een team medewerkers is dit het intensieve maakproces dat maanden, soms jarenlang in beslag neemt.
 
Zorgvuldig, beeldje voor beeldje worden deze 3D-animatievideo’s gemaakt. Naast kennis van de moderne computertechnologie kan men niet zonder de traditionele vakken, zoals tekenen, fotografie etc. Met zijn tekenen houdt Claerbout greep op het ingewikkelde ontstaansproces.
Een video ook zonder begin, midden of eind.
Het vertelt geen verhaal, een groep Oilworkers op hun brommertjes schuilend onder een afdak voor de regen en dat is in feite alles. Het gaat hier om de eindeloosheid.
En belangrijk, de video’s zijn zonder geluid.

Video installatie Oil Workers 2003

Op de wand hier tegenover Olypia, (The real time disintegration into ruins of the Berlin Olympic stadium over the course of a thousand years) 2016.

Deze video-installatie brengt het verval in beeld van het historisch beladen gebouw waar in 1936 de Olympische Spelen werden gehouden. Het werk verwijst naar een duistere periode met Hitler aan de macht en Albert Speer als zijn architect. Bij hun plannen hielden ze zich al bezig met de RUÏNE waarde, van een gebouw over 1000 jaar. Zo imposant als het Colosseum in Rome nu, dat was de bedoeling. Met behulp van digitale gametechnieken laat Claerbout het verloop van dit proces in real time zien!!
In ieder geval voor de komende 25 jaar, hoe het daarna gaat hangt af van de verdere technische ontwikkelingen en van een persoon die dit dan wil overnemen.

Omdat er zoveel te zien is maak ik een keuze uit al deze bijzondere werken, als laatste de video-installatie met bijbehorende tekeningen ‘KING’ uit 2015.
Ook hier gebruikt Claerbout een foto (after Alfred Wertheimer's ’a young man named Elvis) als uitgangspunt.
De kunstenaar speelt met het beeld, verzint een rookstandaard, geeft Oma Presley een nieuw kapsel en maakt haar jonger, de bank wordt wat moderner, Gladys wat minder mollig en hij zet Elvis en Gladys wat naar de zijkanten, een soort groothoekgevoel, zodat onze ogen makkelijker door de ruimte gaan.
 Elvis 'poseert' daardoor wat minder, hij wordt zo meer een onderdeel dan het onderwerp.
Het benauwende van Wertheimers foto, dat recht deed aan het eerste huis dat Elvis had gekocht, trailer/woonwagengevoel verdwijnt daardoor wel een beetje.
 
Des al niet te min zit ik gefascineerd, en met mij een aantal andere bezoekers, te kijken naar wat de camera doet met een foto, want dat is het eigelijk, een moment opname. Alleen Claerbout maakt hier een 3d verhaal wat zo wonderlijk is, hij loopt als het ware in de fotoruimte rond met zijn camera, deze glijdt heel heel langzaam van achter uit de kamer naar de voorgrond, van oma naar Elvis zelf, aan het begin van zijn carrière.
De camera kruipt bij de benen op, die veranderen in bijna Griekse zuilen, de tors lijkt getransformeerd naar een Herculesbeeltenis, alleen het blijft ‘a young man named Elvis’.

KING video still 2016

Dan de bijbehorende tekeningen (gemaakt met dezelfde techniek, gewassen inkt en filtstift) Alsof de kunstenaar, door DE KING te tekenen, onder zijn huid wil kruipen en zo ervaren wie hij is, waaruit hij is opgebouwd. Zoals inderdaad later uit deze studies in de video het resultaat hiervan terug te zien is.
Het verrassende rood voegt een extra dimensie toe. De ruimtelijkheid in de tekening is daar al weer mee gecreëerd.

Als architectonische toevoeging heeft men in deze nieuwe vleugel een grote ruime hoek van rookglas geconstrueerd, die uitkijkt op de tuin. Het effect is dusdanig dat je ook hier als het ware in een ruimtelijk schilderij kijkt, het doet me denken aan de Amerikaan Edward Hopper, met zijn geisoleerde beelden, knap bedacht!

Rook glas met uitzicht tuin

Deze boeiende en bijzondere tentoonstelling is te bezoeken tot 29 januari 2017.
Een combinatie van de nieuwste computer en animatie technieken en het aloude tekenen en fotograferen. Het een is ontstaan uit het ander, zonder het een was er niet het ander, het innovatieve heeft altijd een voorgaande vorm nodig en ik zie hier een boeiend voorbeeld!
 

Bezoekadres
Wilhelminapark 1
5041 EA Tilburg
T 013 - 543 8300
E info(at)depont.nl
 
Openingstijden
dinsdag - zondag van 11.00-17.00 uur. 

Elke derde donderdag van de maand ook geopend van 17.00-20.00 uur en dan gratis toegankelijk.
Het museum is gesloten op maandagen (behalve tweede kerstdag, Paas- en Pinkstermaandag), op 25 december, 1 januari en Koningsdag.
 
 
Recensie: Riedstra | kunstenaar | info@riedstra.eu | www.riedstra.eu