Real Art - Fake News

KP BREHMER  
13 juli t/m 27 oktober 2019
 
“I myself see art, along with science and philosophy, as a tool for appropriating reality.”​

KP Brehmer, Aufsteller 25, Das Gefühl zwischen Fingerkuppen, 1967, KP Brehmer collectie en nalatenschap, Berlin © VG Bild-Kunst, Bonn 2019

Hoe zou de Nederlandse vlag eruit zien als je de drie kleuren verdeelt volgens de welvaart in ons land? De Duitse kunstenaar KP Brehmer deed dit in 1972 met de Duitse vlag, en bracht zo de (ongelijke) verdeling van het kapitaal in West-Duitsland in kaart. De vlag werd gehesen op Documenta 5 en is nu een van de iconische werken op de tentoonstelling KP Brehmer: Real Art - Fake News in Gemeentemuseum Den Haag, het eerste overzicht van de kunstenaar in Nederland.
 ​

KP Brehmer (1938 - 1997), Farbmuster Airblue ‒ Bloodred Color Sample Air Blue – Blood Red, 1967/1970

---

Het oeuvre  van KP Brehmer (1938 - 1997) bestaat uit schilderijen, prenten, tekeningen en films die ogen als diagrammen, beeldstatistieken, abstracte kunst en dan weer als reclame affiches. In zijn beeldtaal schuilt een ironie waarmee hij de kunstwereld, het medialandschap én de samenleving becommentarieert. Hiermee wil hij de toeschouwer bewust maken van de invloed van beelden, statistieken en andere ‘wetenschappelijke bronnen’ en ons erop wijzen hier met een kritische en onafhankelijke blik naar te kijken. Een beeld is nooit objectief; er schuilt altijd een intentie achter, is zijn overtuiging. Ruim twintig jaar na zijn dood blijken zijn observaties verrassend actueel.
 
Met zijn politiek getinte werk vormde hij midden jaren 60, samen met de kunstenaars Konrad Lueg, Sigmar Polke, Gerhard Richter en Wolf Vostell, een belangrijke vertegenwoordiger van de ‘Kapitalistische realisme-stijl’, die een verwantschap vertoont met Pop art. Het bekendste werk van de groep is Korrektur der Nationalfarben (1972), de hierboven genoemde Duitse vlag waarin de drie kleuren zwart - rood - goud in verschillende grootten de verdeling van het nationale inkomen in West-Duitsland visualiseren.
Ingegeven door reclame-uitingen en politieke propaganda reageerde Brehmer veelvuldig op de alledaagse visuele wereld van West-Duitsland met zijn werk in oplage, drukproeven en speciale edities waarin hij refereerde aan het fascisme, de dreiging van het communisme, milieuvervuiling en oorlog. Alsook de manier waarop vrouwen in advertenties worden afgebeeld, zoals in het werk Display 25. Het gevoel tussen vingertoppen uit 1967, dat hij van scherpe ironie voorzag door de toevoeging van komkommer en wortelzaden.

In de jaren zeventig viel Brehmer op met zijn zelfgemaakte grafieken met opvallende legenda’s en discutabele onderzoeksresultaten. In het werk Farbengeographie NO. 6 bijvoorbeeld, toont hij waar in Frankrijk welke haarkleur het meeste voorkomt (het lichtste bruin, lichtbruin, minder lichtbruin, donkerbruin), waarmee hij de inhoudsloosheid van dit nieuws wil benadrukken. Net als de vlag maakt deze statistiek deel uit van een serie waarin hij onderzoek doet naar de betekenis van kleur als symbool in verschillende uitingen.
In Kleurgeografie naar Mondriaan combineert hij het grid van een schilderij van Mondriaan met het grid van een landkaart om de wereld te visualiseren aan de hand van vier kleuren blauw die staan voor Eisblau, Azurblau, Pariserblau (centrum van de kunst) en Russischblau.
In een ander werk visualiseert Brehmer een wetenschappelijke studie naar het gedrag en de emotionele toestand van een industriearbeider. In een volgende stap transformeert hij zijn diagram naar muziekschrift en geeft de arbeider zo een stem.
 
Een belangrijk onderdeel van zijn rijke, eigenzinnige oeuvre vormen ook zijn postzegels; met behulp van vergrotingen, overdrukken en gewijzigde motieven demonstreerde hij met zijn eigen uitgaven zowel de propagandafunctie van postzegels – met bijvoorbeeld een Hitler-stempel uit de nazi-periode – als zijn standpunt dat kunst altijd een reproductie is. In de twintigste eeuw is geen beeld meer oorspronkelijk, is zijn opvatting.
 
Brehmer werd geboren in Berlijn, volgde een opleiding tot drukker en studeerde grafiek als vrije kunst. In 1971 werd hij professor aan de Hochschule für bildende Künste in Hamburg en in 1987 en 1988 was hij gastdocent aan de China Academy of Art in Hangzhou. De tentoonstelling in Den Haag komt tot stand in samenwerking met het Neues Museum in Nürnberg, de Hamburger Kunsthalle en Arter Istanbul en geeft een goed overzicht van hoe Brehmers werk bol staat van serieuze maatschappijkritiek alsmede vrolijke ironie en humor. Met zijn creatieve geest en verbeeldingskracht ontmaskert hij beelden en ideeën, met zijn thematiek raakt hij de thema’s van onze huidige tijd.
 
Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus in het Duits, Engels en Turks, uitgegeven door Koenig Books London, 2018. Prijs: € 29,00.