Natuur in de kunst (2)

(©)Riedstra
Omdat alle kunstevenementen de komende weken afgelast zijn, schrijft Riedstra in plaats van recensies een kleine serie over natuur in de kunstgeschiedenis.
 
In de vorige aflevering was te lezen dat het landschapschilderen zijn oorsprong in Nederland vond. In de Gouden Eeuw was er de behoefte vanuit de welgestelde kooplui om hun huizen te decoreren met schilderijen van een niet-religieuze aard. Tot dan toe was religie naast stillevens en portretten, de norm voor schilderijen.
 
​17e en 18e eeuw, impressionisme
Rond de 17e eeuw begon de kunstwereld te veranderen. In de Nederlandse schilderkunst werden symboliek en een groot kleurenrijkdom op de doeken steeds belangrijker.
In deze tijd begonnen kunstenaars ook te tekenen. Reden hiervoor was dat het goedkoper en sneller was dan het intensieve en precieze schilderen. Echter werden de tekeningen nauwelijks bekeken door mensen, met als gevolg dat ze in laden verdwenen. Pas veel later kwam er aandacht voor de tekeningen van de kunstenaars uit de 17e eeuw. Een goed voorbeeld hiervan is de tekening van Rembrandt van Rijn. 

Landschap tekening Rembrandt van Rijn 1606

‘Valley of Aosta, Thunderstorm’ William Turner

​Engeland
In de 19e eeuw ontwikkelt William Turner zich tot een belangrijke watercolorist. De getalenteerde schilder gaat op zijn veertiende naar de Royal academie in Londen. Zijn aquarellen worden wereldberoemd, Turner werd in zijn tijd dan ook gezien als de schilder van het licht. Met zijn aquarellen reist hij over de hele wereld, tot dit wordt onderbroken door een oorlog die ervoor zorgt dat hij gedwongen in Engeland rondreist.  
 
De excentrieke Turner is één van de grondleggers van de Engelse aquarellandsschapkunst. Hoewel sommige van zijn werken als controversieel worden gezien, heeft de Britse schilder meer dan 2000 aquarellen gemaakt.
 
In Nederland is het niet William Turner, maar Vincent van Gogh die op zoek is naar een nieuwe manier van klassiek schilderen. Later werd hij vanwege zijn bevindingen en werken gezien als grondlegger van de moderne kunst.
 
Van Gogh, die uit de bovenlaag van de samenleving komt omdat zijn vader dominee was, maakt vooral in de laatste twee jaar van zijn leven waardevolle werken. Hoewel het mentaal niet goed ging met hem, was hij met zijn schildertechnieken zijn tijd ver vooruit, en leverde hij een grote bijdrage aan de ontwikkeling van de kunst. Hoewel hij in de huidige tijd gezien wordt als een grootmeester, is het niet zo dat de kunstkenners in de 19e eeuw er ook zo over dachten. Vincent van Gogh kon niet leven van zijn kunst, en werd daarom door zijn broer Theo financieel ondersteund.
 
Van Gogh wordt door zijn tijdsgenoten betiteld als een gek en een mislukking. Iets wat een negatieve werking heeft op de mentaal instabiele van Gogh. De kunstenaar raakt depressief en pleegt zelfmoord op het Franse platteland. Pas in de 20e eeuw wordt het werk van Van Gogh erkent in de kunstwereld.
 
Van Gogh en Van Rijn
De twee eeuwen die tussen Vincent van Gogh en Rembrandt van Rijn in zitten worden duidelijk in hun schilderkunst. Waar Rembrandt van Rijn vooral de sfeer van het landschap probeert vast te leggen, laat van Gogh een heel andere stijl zien. 

‘Landscape with House and Ploughman’ - Vincent van Gogh

‘Landscape from Saint – Rémy’ -Vincent van Gogh

​Claude Monet
De Franse Claude Monet gaat bijna tegelijk met William Turner in Frankrijk op zoek naar manieren om de natuur vast te leggen. De impressionistische schilder is zijn hele leven bezig met zijn perceptie van de natuur, en blijft deze onderzoeken. Net als Van Gogh schilderde Monet in de open lucht met als doel het documenteren van de Franse natuur. Zo schilderde hij meerdere malen hetzelfde landschap om de verandering in het licht en de seizoenen vast te leggen.
 
Als de Franse kunstenaar een huis koopt in Giverney begint hij aan een project dat uiteindelijk 20 jaar duurt. In de vijver bij zijn huis groeien allerlei waterlelies, die Monet meerdere malen vastlegt op levensgrote doeken. Deze waterlelies worden uiteindelijk zijn bekendste werken die hem laten uitgroeien tot wereldberoemd kunstenaar. In Nederland is Monet vooral bekend geworden van de werken die hij maakte tijdens zijn verblijf in Nederland. In deze tijd schilderde hij werken in Amsterdam, Zaandam en de bollenstreken. 

'Water Lilies' - Claude Monet

​Monet begint al vroeg leeftijd met schilderen en begint dan ook op jonge leeftijd op de kunstacademie, onderbroken door twee jaar dienstplicht. Zijn tijd daar heeft invloed op zijn keuze om vooral landschappen te gaan schilderen. Hij vindt de traditionele stijl van de kunstacademie achterhaald en ontwikkelt samen met kunstenaars Renoir en Sisly een nieuwe benadering in de weergave van ‘plein air’ natuurschilderen. Een karakteristiek in deze stijl zijn de zogenaamde gebroken kleuren en snelle kwaststreken op het doek, die voortkomen uit het feit dat ‘plein air’ landschappen snel geschilderd moeten worden vanwege de verandering van het licht. 

'Nymphea's' - Claude Monet

​William Turner, Vincent van Gogh en Claude Monet hebben alle drie een belangrijke bijdrage geleverd aan het ontstaan van het moderne schilderen. De drie kunstenaars zorgen voor een vruchtbare bodem waar kunstenaars in de jaren erna dankbaar gebruik van hebben gemaakt.