Machinery of Me presenteert de tentoonstelling Wheel of Life met drie nieuwe

Site specifieke werken van de internationaal gevierde videokunst-pionier Madelon Hooykaas

Wheel of Life Machinery of Me 2021

Madelon Hooykaas (Maartensdijk, 1942) is een Nederlandse beeldend kunstenaar, fotograaf en filmmaker met een lange en internationale carrière. Zij was een van de eerste kunstenaars die in de jaren ’70 ging werken met film als artistiek medium en geldt als pionier binnen de videokunst. Haar werk legt veelal pure relaties met de natuur en verkent wetenschappelijke principes en natuurkrachten. Het is opgenomen in belangrijke internationale museale collecties. In opdracht van Machinery of Me ontwikkelde Hooykaas drie nieuwe werken: een bewegende sculptuur en een soundscape (beide gepresenteerd in de voormalige stookruimte) en een videowerk (te zien in de voormalige munitiekelder). De kunstenaar liet zich inspireren door de ecologie van de locatie en vond een bijzondere relatie tussen dier en mens. Met een monumentale sculptuur, gebaseerd op het principe van de zoötroop - ook wel wheel of life genoemd - gaat Hooykaas terug naar de oorsprong van de cinema en voegt zij een nieuw hoofdstuk toe aan haar levenslange onderzoek naar ‘moving images’.  
​

Wheel of Life
Centraal in de presentatie staat de vleermuis, een dier dat op de Buitenplaats Koningsweg alomtegenwoordig is en heeft moeten migreren van oude militaire gebouwen naar speciale vleermuiskasten. Om zich te oriënteren zendt de vleermuis een signaal uit dat weerkaatst op voorwerpen in de omgeving. Deze echo vangt de vleermuis op met zijn oren en daarmee is hij in staat de locatie en vorm van die voorwerpen te bepalen. Dit verschijnsel, echolocatie genoemd, is vergelijkbaar met de wijze waarop radar (RAdio Detection And Ranging), dat met behulp van radiogolven een omgeving afzoekt naar objecten, functioneert. De radartechniek was van groot belang ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en werd door de Duitse Luftwaffe grootschalig ingezet. Juist op de locatie van Machinery of Me bevond zich een commandocentrum waar met behulp van radar het volledige geallieerde luchtverkeer in Noord-Europa door de Duitse bezetter in beeld werd gebracht; de zogenaamde Nachtjagd.

Gefascineerd door dit verband brengt Hooykaas haar bevindingen samen in de tentoonstelling ‘Wheel of Life’. Centraal staat een ruimtelijke installatie, gebaseerd op het principe van de ‘zoötroop’; een negentiende-eeuwse uitvinding waarmee voor het eerst bewegende beelden konden worden bekeken. De bewegende sculptuur bestaat uit een grote, horizontaal geplaatste cilinder met verticale uitsparingen. Aan de binnenzijde zijn statische beelden van de vliegende vleermuis te zien. Wanneer het werk draait ziet de bezoeker door de verticale uitsparingen de vleermuis voorbijgaan en ontstaat in de hersenen de illusie van beweging. Met een soundscape in dezelfde ruimte zet de kunstenaar de bezoeker aan tot verschillende vormen van waarneming.

OVER MADELON HOOYKAAS 

Madelon Hooykaas werkt sinds de jaren zestig met fotografie en begon als een van de eerste beeldend kunstenaars met het gebruik van film als artistiek medium. Zij bouwde hierin een indrukwekkend oeuvre op. Vanaf de jaren zeventig werkte Hooykaas intensief samen met de Schotse beeldend kunstenaar Elsa Stansfield (1945-2004). Onder de naam Stansfield/Hooykaas verwierven zij bekendheid als Europese videopioniers en realiseerden zij ruim 150 kunstwerken. Hooykaas’ werk is onderdeel van belangrijke Nederlandse en internationale museale collecties, waaronder Stedelijk Museum Amsterdam, Museum of Modern Art New York, Tate Gallery London en National Gallery of Canada. 

OVER MACHINERY OF ME
Machinery of Me is een presentatieruimte voor hedendaagse kunst op een voormalig militair terrein aan de rand van Arnhem, dat ten tijde van de Tweede Wereldoorlog onderdeel was van het grootste Duitse vliegveld op bezet grondgebied. Een voormalige machinekamer en kelder voor munitieopslag werden getransformeerd tot twee permanente kunstruimtes. Het tentoonstellingsprogramma ging in 2019 van start. Het artistieke uitgangspunt van Machinery of Me is dat kunstenaars worden uitgenodigd om nieuw en site specifiek werk te ontwikkelen dat de locatie als vertrekpunt neemt. De plek, met zijn vele cultuurhistorische lagen, wordt door het werk van hedendaagse kunstenaars, veelal met een internationale praktijk, telkens opnieuw belicht in een poging om er nieuwe, hedendaagse betekenissen aan te geven. Kunstenaars aan wie eerder een opdracht werd verstrekt voor het maken van nieuw werk zijn Keiko Sato (Iwaky City, Japan, 1957), Laurence Aëgerter (Marseille, Frankrijk, 1972), Gabriel Lester (Amsterdam, NL, 1972) en Lotte Geeven (Veldhoven, NL, 1980).

OPENINGSTIJDEN
De tentoonstelling loopt t/m 19 december. Machinery of Me is te bezoeken op zondag van 12.00 tot 17.00 uur en op afspraak.

 www.machineryofme.nl