De Verrijking

Johan Dijkstra (Groningen 1896 – 1978 Groningen) 1927 Portret van Jan Wiegers Was en olieverf op doek, 75 x 100 cm

Waarom gesteund door de Vereniging Rembrandt:

 Het Groninger Museum vroeg steun voor de aankoop van een schilderij van Jan Wiegers (1893-1959), een van de belangrijkste leden van De Ploeg. Deze kunstkring werd in 1918 in Groningen opgericht om de nieuwste ontwikkelingen in de kunst te leren kennen. Vooral door de oriëntatie op het internationale expressionisme hebben veel leden van De Ploeg een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse 20ste-eeuwse kunstgeschiedenis geleverd. Wiegers was in de jaren 1920/21 in Davos en raakte daar bevriend met Ernst Ludwig Kirchner, de grote Duitse expressionist, door wie hij enorm geïnspireerd werd.

 
Het Groninger Museum verwerft een portret van Jan Wiegers 

De leden van De Ploeg stimuleerden elkaar enorm, bijvoorbeeld door elkaars portretten in duel te schilderen. Het Groninger Museum heeft in de loop der jaren een prachtige verzameling van werken van leden van De Ploeg in een internationale context bijeengebracht. Het is een kenniscentrum op dit gebied geworden. In 2014 wordt de verzameling in een semi-permanente opstelling in het museum getoond.

Het ondersteunde schilderij is een fraai en zeldzaam voorbeeld van een naakt, geschilderd in de van Kirchner geleerde techniek van olieverf die verdund is met een mengsel van benzine en bijenwas, waardoor de typische matte, intensieve kleuren ontstaan. Bijzonder aan dit schilderij is ook de achterzijde met een portret van collega schilder Johan van Zweden.

Jan Wiegers (Kommerzijl 1893 – 1959 Amsterdam)1925 Zittend naakt Was en olieverf op linnen, 71 x 54,5 cm

Collectie Groninger Museum, aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 2014

Dankzij de steun van de Vereniging Rembrandt kon het Groninger Museum recentelijk een belangrijk schilderij van Jan Wiegers verwerven. Zittend naakt uit 1925 is een fraai voorbeeld van de expressionistische schilderkunst die gedurende de periode 1922-1927 binnen de Groninger Ploeg tot stand kwam. Op de achterzijde van dit schilderij staat ook een voorstelling, een portret van het Ploeglid Johan van Zweden. 
Jan Wiegers (Kommerzijl 1893- 1959 Amsterdam) was in 1918 één van de oprichters van de Groninger Kunstkring De Ploeg. Vanwege zijn slechte gezondheid werd hij in 1920 door zijn Ploegvrienden in staat gesteld te kuren in Davos in Zwitserland. Daar ontmoette hij Ernst Ludwig Kirchner, de belangrijkste vertegenwoordiger van het Duits expressionisme. Wiegers raakte geheel in de ban van zijn persoon en werk. Eenmaal terug in Groningen introduceerde hij nieuwe schilderkunstige vormen en technieken aan zijn vrienden van De Ploeg.
Wiegers is met name bekend geworden door zijn portretten en landschappen. In de jaren twintig van de vorige eeuw schilderde hij daarnaast ook expressionistische naakten die eveneens tot de hoogtepunten van zijn oeuvre gerekend kunnen worden.Wiegers

Portret van Johan van Zweden (verso Zittend naakt) Jan Wiegers (Kommerzijl 1893 – 1959 Amsterdam)1925 Was en olieverf op linnen, 71 x 54,5 cm

Collectie Groninger Museum, aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt in 2014

Tijdens de hoogtijdagen van het Groninger expressionisme in de jaren 1922 - 1927 ontstond binnen De Ploeg een bijzondere vorm van portretschilderkunst. De intensieve samenwerking en artistieke wedijver tussen de Ploegleden leidde tot de zogenaamde duelportretten, waarbij de kunstenaars elkaar over en weer schilderden. Naast de typerende duelportretten omvat de collectie De Ploeg ook op zich zelf staande portretten van diverse leden. Wiegers portret van Johan van Zweden komt voort uit de traditie van Ploegleden om elkaar te schilderen.

Albert Müller (Basel 1897 –1926 Obino) 1925 Sitzender Akt (Zittend naakt) Was en olieverf op canvas, 110 x 90 cm

Collectie Groninger Museum, schenking de heer T.W. Maan en mevrouw J.A.J. Maan-Vellinga, mede namens Emmaplein Foundation

De Zwitserse kunstenaar Albert Müller maakte net als de Groninger Jan Wiegers deel uit van de kring rond Kirchner. Onafhankelijk van elkaar legden ze in de jaren twintig van de vorige eeuw de basis voor een op Kirchner geïnspireerd Groninger en Zwitsers expressionisme.
Dit portret van zijn vrouw Anni schilderde Albert Müller met een snelle, dynamische penseelvoering en met een karakteristiek expressionistisch kleurgebruik. Müller was met Hermann Scherer oprichter van de kunstenaarsgroep Rot-Blau en bevriend met Kirchner in dezelfde tijd als Jan Wiegers. Het schilderij maakt deel uit van de semipermanente Ploegopstelling die op dit ogenblik in het Groninger Museum is te zien.

Jan Wiegers (Kommerzijl 1893 – 1959 Amsterdam) 1925 Kirchner in atelier Was en olieverf op doek, 69 x 89 cm

Collectie Groninger Museum, aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt en de Stichting De Groot-Brugmans in 1984

Met dit portret van Ernst Ludwig Kirchner, getuigt Jan Wiegers van zijn vriendschap met deze belangrijke expressionist. De vriendschap ontstond in de jaren 1920-1921 toen Wiegers om gezondheidsredenen in Zwitserland verbleef. In Davos liet hij zich behandelen in het Nederlands Sanatorium aan de Symondsstrasse en vestigde zich in een boerenhuisje bij Frauenkirch, vlakbij het huis van Kirchner. Wiegers zou nog regelmatig terugkeren naar Zwitserland. Kirchner heeft Wiegers eveneens geschilderd, een voorbeeld daarvan is te vinden in de collectie van het Kirchner Museum te Davos.
Het expressionisme in Groningen onderscheidde zich gedurende de jaren 1922-1927 niet alleen door een stijl maar ook door de gebruikte techniek. In plaats van olieverf gebruikten de schilders wasverf die werd verkregen door in (was)benzine op geloste bijenwas te vermengen met olieverf.

Johan Dijkstra (Groningen 1896 – 1978 Groningen)1927 Portret van Jan Wiegers Was en olieverf op doek, 75 x 100 cm

Collectie Groninger Museum

Rond 1927 portretteerde Johan Dijkstra zijn collega Wiegers terwijl deze aan het schilderen was in zijn atelier. De gebruikte kleuren, in het bijzonder het blauw en oranje, springen in het oog en zijn kenmerkend voor de meest expressionistische fase binnen De Ploeg. Ook past Dijkstra in dit portret de wasverftechniek toe, waarbij als verdunningsmiddel benzine werd gebruikt. Het linksonder in beeld gebrachte bakjespalet stelde de kunstenaars van De Ploeg in staat te schilderen met vloeibare verven zonder dat deze met elkaar vermengd raakten. Dit portret toont veel overeenkomsten met Wiegers Kirchner in atelier, zoals te zien in de vrijwel identieke houding en een gedeeltelijk zichtbaar naaktschilderij op de achtergrond. Het laat ook zien dat het naakt binnen het expressionisme een belangrijk thema vormde.

Groninger Museum heeft recentelijk een belangrijk schilderij van Jan Wiegers verworven. Zittend naakt uit 1925 is een fraai voorbeeld van de expressionistische schilderkunst die gedurende de periode 1922-1927 binnen de Groninger Ploeg tot stand kwam.

Op de achterzijde van dit schilderij staat ook een voorstelling, een portret van het Ploeglid Johan van Zweden. Jan Wiegers (Kommerzijl 1893- 1959 Amsterdam) was in 1918 één van de oprichters van de Groninger Kunstkring De Ploeg.
Vanwege zijn slechte gezondheid werd hij in 1920 door zijn Ploegvrienden in staat gesteld te kuren in Davos in Zwitserland. Daar ontmoette hij Ernst Ludwig Kirchner, de belangrijkste vertegenwoordiger van het Duits expressionisme. Wiegers raakte geheel in de ban van zijn persoon en werk. Eenmaal terug in Groningen introduceerde hij nieuwe schilderkunstige vormen en technieken aan zijn vrienden van De Ploeg.

Wiegers is met name bekend geworden door zijn portretten en landschappen. In de jaren twintig van de vorige eeuw schilderde hij daarnaast ook expressionistische naakten die eveneens tot de hoogtepunten van zijn oeuvre gerekend kunnen worden.

Het Groninger Museum is zeer verheugd met de steun van de Vereniging Rembrandt, haar Fonds voor 20ste-eeuwse Nederlandse Schilderkunst en haar Themafonds Moderne en Hedendaagse kunst. Het werk vormt een belangrijke aanvulling op de collectie De Ploeg. Vanaf 28 augustus 2014 is het schilderij te zien in de permanente tentoonstelling De Collectie.

De Verrijking
Met de Verrijking laat de Vereniging Rembrandt de rijkdom van onze Nederlandse openbare kunstverzameling zien. De Verrijking laat zien hoe een nieuwe aanwinst de bestaande openbare kunstverzameling in een nieuw daglicht zet. De presentaties op de Verrijking tonen kunstwerken uit Nederlandse musea naast elkaar waardoor ze een nieuw verhaal gaan vertellen. 

Groninger Museum
Willemien Bouwers 06-
Vereniging Rembrandt