Godinnen van de art nouveau na uitstel open voor publiek vanaf 18 december

Internationale art nouveau

​
Als eerste museum in Nederland wijdt het Allard Pierson een tentoonstelling aan de fascinatie voor de vrouw in de internationale art nouveau. De vrouw is rond 1900 de droom én de nachtmerrie van een generatie kunstenaars die de werkelijkheid probeert te ontvluchten. Lieflijke maagden, wrede minnaressen, vrome madonna’s en andere clichés bepalen de boekillustraties van Aubrey Beardsley, de sieraden van René Lalique, de affiches van Alphonse Mucha en vele andere werken van bekende ontwerpers. Ze belichamen de verlangens en angsten die indertijd in de samenleving spelen. De opening van Godinnen van de art nouveau was esteld vanwege de gedeeltelijke lockdown. De tentoonstelling is nu te zien van 18 december 2020 tot en met 21 maart 2021.
​

​Bloemen en vrouwen
De art nouveau – oftewel jugendstil – die tussen 1890 en 1914 in Europa en zelfs daarbuiten de toon zet, put zijn inspiratie vooral uit de natuur. Gebouwen, interieurs en gebruiksvoorwerpen worden ontworpen in organische vormen en gedecoreerd met motieven uit de wereld van planten en dieren. De beeldtaal is bovendien rijk aan vrouwelijke schoonheden. Hun elegante lichamen, lange haarlokken en transparante gewaden worden ontleend aan de klassieke oudheid, Byzantijnse iconen en middeleeuwse legenden. Als goddelijke verschijningen staan deze vrouwen mijlenver buiten de samenleving waarin de eerste feministen juist strijden voor onderwijs, kiesrecht en een eigen carrière.

Verlangens en angsten
Door de art nouveau in zijn maatschappelijke context te belichten, laat de tentoonstelling zien dat achter deze mythische wezens vaak een diepere betekenis schuilt. De negentiende eeuw loopt bijna ten einde: technologie en wetenschap hebben nieuwe inzichten en vrijheden gebracht, maar de vooruitgang heeft ook angst en twijfel gezaaid. In dat spanningsveld is het niet zozeer de schoonheid van godinnen, nimfen, feeksen, engelen en feeën die kunstenaars aantrekt, maar vooral hun symbolische waarde. Ze staan voor hogere idealen, universeel menselijke gevoelens of tijdloze deugden en geven houvast aan een samenleving in verwarring.

Lalique, Munch en Toulouse-Lautrec
Werken van Aubrey Beardsley, René Lalique, Alphonse Mucha, Edvard Munch en Henri de Toulouse-Lautrec zijn in de tentoonstelling te zien naast talloze andere ontwerpen van internationaal toonaangevende kunstenaars. Het overzicht omvat tekeningen, schilderijen, juwelen, glas, keramiek, textiel en smeedwerk uit de collecties van het Badisches Landesmuseum in Karlsruhe, talloze Nederlandse musea en particuliere verzamelaars. Voor boekbanden, boekillustraties, affiches en feministische literatuur put het Allard Pierson vooral uit de eigen omvangrijke papieren collecties. Een aparte zaal is gewijd aan vrouwelijke schilders, fotografen, keramisten en textielkunstenaars werkzaam binnen de art nouveau. Ook toont het museum filmbeelden uit 1902 waarin een danseres de Serpentine Dance van de legendarische Loïe Fuller uitvoert.

In een aparte ruimte is aandacht voor hedendaagse kunst geïnspireerd op het thema van de tentoonstelling: visual artist Matthias Oostrik maakte met danseres Suzan Tunca een interactieve installatie.

De tentoonstelling is samengesteld door gastcurator dr. Yvonne Brentjens, komt tot stand in samenwerking met het Badisches Landesmuseum in Karlsruhe en het Braunschweigisches Landesmuseum in Braunschweig en werd mede gerealiseerd dankzij het Mondriaan Fonds, het Amsterdams Universiteitsfonds en de Vrienden van het Allard Pierson.

Bij uitgeverij WBOOKS verschijnt een publicatie onder dezelfde titel. Het concept van het boek is onafhankelijk van de tentoonstelling ontwikkeld. De redactie bestaat uit vertegenwoordigers van de drie partnermusea. Eindredactie en vertaling door dr. Corinna Vermeulen ISBN NL: 978 94 625 8404 4 en EN: 978 94 625 8405 1. De publicatie kwam tot stand dankzij het dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds en het De Gijselaar-Hintzenfonds.

Letters van de art nouveau

Eveneens te zien in het Allard Pierson
Art nouveau was er rond 1900 niet alleen voor welgestelden: de zwierige stijl was ook op straat te vinden. In de tentoonstelling ‘Letters van de art nouveau’ laat het Allard Pierson zien hoe de art nouveau de publieke ruimte en het commerciële drukwerk met getekende belettering domineerde, of dat nu in de vorm van een affiche was of een aanduiding van een metro-ingang. Het penseelkarakter verraadt invloeden van de Japanse kalligrafie. Deze art nouveau-letters verspreidden zich al snel aan de hand van modelboeken voor letterschilders en schriftlithografen, en door letterproeven. Uit die catalogi bestelden drukkers hun fonts. Het zeldzame materiaal is voornamelijk Frans, Duits en Nederlands.
In de jaren zestig van de vorige eeuw kwam de art nouveau opnieuw in de belangstelling en de opvallende lettervormen werden weer populair onder grafisch ontwerpers. Net als de art nouveau-kunstenaars in hun tijd verlangden velen terug naar de natuur. Door de uitbundige letters toe te passen, zetten zij zich af tegen het establishment. Voorbeelden van dit hergebruik door de hippiebeweging zijn ook in de tentoonstelling te zien.

Openingstijden

Museum open dinsdag t/m zondag van 10.00 – 17.00 uur.
Onderzoekzaal: dinsdag t/m vrijdag van 10.00 – 16.00 uur.
​
Oude Turfmarkt 127-129
1012 GC Amsterdam
​Het Allard Pierson is hét museum en hét kennisinstituut voor de erfgoedcollecties van de Universiteit van Amsterdam. 

---