Gemeentemuseum Den Haag krijgt belangrijke schenking Matthew Day Jackson, 'The Tomb'

Matthew Day Jackson, 'The Tomb', 2010

Het Gemeentemuseum Den Haag verwerft een groot kunstwerk van de Amerikaanse kunstenaar Matthew Day Jackson met de titel The Tomb (2010). In 2012 organiseerde het museum de eerste grote solotentoonstelling van Jackson in Europa. The Tomb is een sleutelstuk binnen het oeuvre van Jackson en bestaat uit houten astronauten die een tombe dragen. Het refereert aan het 15de-eeuwse beeld La Tombe de Philippe Pot, toegeschreven aan Antoine Le Moiturier, en neemt de toeschouwer mee op reis door een wereld waarin heden en verleden versmelten. Het kunstwerk is een schenking van de verzamelaar Bert Kreuk. Kreuk: 'Als je een sleutelwerk van een kunstenaar bezit en je weet dat het in een museale collectie, zoals die van het Gemeentemuseum, beter op zijn plek is, dan is het bijna je plicht het openbaar bezit te laten worden. Een schenking is dan haast onvermijdelijk.' 

In het werk The Tomb (2010) brengt Jackson de Europese (kunst)geschiedenis en het Amerikaans heden samen. Het werk is geïnspireerd op het beeld La Tombe de Philippe Pot van Antoine Le Moiturier uit de 15de eeuw dat nu in het Louvre staat. De tombe van Philippe Pot (1428-1493), ridder van het Gulden Vlies, Franse hofmaarschalk en gouverneur van Bourgondië, maakt deel uit van zijn praalgraf, dat wordt beschouwd als een van de meesterwerken van zijn tijd.

De vertaling naar het heden maakt Day Jackson door de gekapte monniken, die de beeltenis van de edelman dragen te vervangen door astronauten. Op hun schouders dragen zij een glazen kist met daarin een soort skelet. Dit skelet wordt door het glas eindeloos weerspiegeld. Waar de toeschouwer in het Louvre het gevoel heeft tegen acht machtige mannen aan te kijken, wordt het werk van Day Jackson een echte belevenis; men kan tussen de astronauten door lopen. Een beleving die wordt onderstreept door de bijzondere uitvoering van het werk. De dragers zijn met behulp van computertechniek vervaardigde blokken van gecomprimeerd houtafval en kunststof. De astronauten dragen als moderne ridders de restanten van de laatste mens die op aarde leefde, mee in een glazen grafkist. Jackson wil zo de vernietiging van de aarde door de mens benadrukken, als een hedendaags Memento Mori. Het lichaam in de kist is samengesteld uit allerlei materialen, deels modern en nieuw, deels oud en natuur.

De maten van het skelet komen overeen met die van het lichaam van de kunstenaar. Door dit werk zo’n persoonlijke invulling te geven, plaatst Jackson zichzelf in een traditie. The Tomb verwijst hierdoor ook naar Tomb uit 1967, van de Amerikaanse kunstenaar Paul Thek, een soort grafmonument met een gipsafgietsel van zijn eigen lichaam, dat Thek op verschillende manieren heeft geëxposeerd. Niemand sterft alleen op de dag dat hij doodgaat, zeker de kunstenaar niet, die zichzelf steeds opnieuw moet uitvinden.

Het beeld past in de traditie van het sublieme: de kunstenaar verbindt schoonheid en afschuw en zorgt bij de kijker zo voor een aangenaam griezelen. Niet voor niets is het werk een van de publiekslievelingen van de bezoekers van het Gemeentemuseum Den Haag, waar het werk al enkele jaren in bruikleen staat.

Het Gemeentemuseum Den Haag verwierf eerder al een werk van Jackson. Met dank aan de Vrienden van het Gemeentemuseum, werd een reliëf uit een serie van Matthew Day Jackson met de titel August 6, 1945 aangekocht.