Foam toont spectaculair overzicht werk Helmut Newton

Yves Saint Laurent, French Vogue, Rue Aubriot, Paris 1975 © Helmut Newton / Helmut Newton Estate

Vanaf 17 juni 2016 staat Foam volledig in het teken van de legendarische en uiterst invloedrijke fotograaf Helmut Newton (Berlijn, 1920 – West Hollywood, 2004). De overzichtstentoonstelling bestaat uit meer dan 200 foto’s - variërend van zelden vertoonde vroege prints tot monumentale afdrukken - en is in het gehele gebouw aan de Keizersgracht te zien. Newton is verantwoordelijk voor een rijk, eigenzinnig en complex oeuvre, dat gerekend moet worden tot het meest beeldbepalende van het laatste kwart van de twintigste eeuw. De werken in de tentoonstelling zijn merendeels vintage prints afkomstig van de Helmut Newton Foundation in Berlijn. Tevens is de film Helmut by June te zien, die in 1995 gemaakt werd door Newtons vrouw, June.

Catherine Deneuve, Esquire, Paris 1976 © Helmut Newton / Helmut Newton Estate

Bij de naam Helmut Newton heeft menig fotografieliefhebber direct een beeld voor ogen, namelijk dat van hooggehakte, langbenige en meestal schaars geklede dames met een  onverholen erotische uitstraling. En het klopt dat de vrouw en erotiek in Newtons werk een centrale plaats innemen. Tegelijkertijd is dit ook reden dat zijn werk vaak te snel en te eenduidig wordt beoordeeld en dat er onvoldoende zicht is op de inhoudelijke complexiteit en gelaagdheid ervan.
 
Newton werkte sinds de jaren vijftig als fotograaf, maar brak pas door aan het begin van de jaren zeventig, voornamelijk met de opvallende foto’s die hij maakte in opdracht van de Franse Vogue. De jaren zeventig en vroege jaren tachtig werden gekenmerkt door grote maatschappelijke veranderingen: traditionele machtsverhouding verschoven, er was sprake van sterke vrouwenemancipatie en een vrijere seksuele moraal. Het werk van Newton weerspiegelde deze veranderingen. Niet toevallig was hij nauw bevriend met Yves Saint Laurent en Karl Lagerveld, modeontwerpers die speelden met man-vrouw verhoudingen en zochten naar een nieuw en eigentijds vrouwbeeld.

Newton fotografeerde op locatie en gebruikte voor zijn fotoshoots gewaagde en innovatieve scripts. Hij gaf  in zijn werk vrouwen macht. Of zij nu naakt zijn of gekleed in een smoking, de vrouwen zijn krachtig, verleidelijk, dominant, indrukwekkend en soms zelfs ronduit intimiderend. Het zijn vrouwen die zich bevrijd hebben van onderwerping of ondergeschiktheid en het heft in eigen hand hebben genomen. Zijn provocatieve werk kan gezien worden als een ironisch commentaar op de decadentie van een sociale klasse die in hoge mate bepaald wordt door macht en geld.
 
Newton was een uiterst begenadigd vakman die zijn indrukwekkende technische vermogen inzette om zijn fantasieën te verbeelden. Hij was zich ervan bewust dat erotiek, verleiding en begeerte vooral een spel is van de waarneming en het tonen van een onbereikbare werkelijkheid. Dit zette hij volledig in bij zijn commerciële werk dat naadloos overliep in het visualiseren van zijn persoonlijke obsessies. Centraal hierin staat de verbeelding van de vrouw en onderliggende thema’s als macht, geweld, erotiek en verlangen. Deze zijn direct te relateren aan thema’s in het surrealisme - een heersende kunststroming tijdens het interbellum toen Newton opgroeiende in het vrijzinnige Berlijn.

Daarnaast ontwikkelde Newton zich tot een uiterst succesvol en invloedrijk portretfotograaf die alle grote namen van zijn tijd, van filmsterren tot politici, voor zijn camera kreeg. Een portret door Newton gold in de jaren zeventig en tachtig als het ultieme bewijs van succes.
 
Expositie: Helmut Newton - A retrospective
Locatie: FOAM, Amsterdam
Wanneer: 17 juni t/m 4 september 2016
www.foam.org

---