De Stijl-tijdgeest te zien in Stijlloos

STIJLLOOS
18 februari – 7 mei 2017

Johan van Hell, Egmond aan Zee (Duinlandschap), 1919. Collectie Museum Arnhem

Vanaf 18 februari presenteert Museum Arnhem de tentoonstelling Stijlloos. Te zien is hoe de Nederlandse beeldende kunst zich in de eerste decennia van de vorige eeuw ontwikkelde. Hoe gaven kunstenaars als Jan Mankes, Jan Sluijters, Lodewijk Schelfhout, Charley Toorop en Carel Willink uiting aan dezelfde maatschappelijke vraagstukken als De Stijl-kunstenaars? In Stijlloos zijn werken uit eigen collectie te zien, aangevuld met belangrijke bruiklenen van Museum De Fundatie, Singer Laren en Centraal Museum Utrecht.

Met werk van: Jacob Bendien, G.H. Breitner, Paul Citroen, Rein Draijer, Edgar Fernhout, Leo Gestel, Raoul Hynckes, Isaac Israëls, Dick Ket, Pyke Koch, Jan Mankes, Simon Maris, Roger Raveel, Lodewijk Schelfhout, Jan Sluijters, Charley Toorop, Hendrik Valk, Carel Willink.

Nieuwe vormentaal
De jaren tien en twintig van de vorige eeuw waren ongelofelijk complex. Enerzijds was er veel optimisme, geloof in de toekomst en een betere samenleving. Anderzijds gaven de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog en later het opkomend fascisme weinig reden tot hoop. Kunstenaars gaven in hun werk uiting aan deze tijd: in de nieuwe vormentaal van de abstracte kunst, maar óók in het realisme.

Jan Mankes, Woudsterweg bij Oranjewoud, 1912. Collectie Museum Arnhem

Rode draad
Hoe werkten kunstenaars met elkaar samen en hoe beïnvloedden zij elkaar? Niet de ontwikkeling van realisme naar abstractie is de rode draad (dus de uiterlijke verschijning van een kunstwerk) in de tentoonstelling, maar de achterliggende vragen die kunstenaars zichzelf stelden en de relatie die zij innamen ten opzichte van sociaal-maatschappelijke thema’s.

Mondriaans realisme
Mondriaans realisme uit de eerste jaren van de twintigste eeuw wordt vaak in het licht gezien van zijn latere abstracte werken. In Stijlloos wordt de nadruk niet gelegd op deze kunsthistorische ontwikkeling, maar wordt een beeld geschetst hoe kunstenaars individueel, en in relatie tot elkaar, tot vernieuwing kwamen. Omdat de collectie van Museum Arnhem is gevormd vanuit en rondom het realisme, belicht Museum Arnhem tijdens het De Stijl-jaar juist dit belangrijke aspect van de Nederlandse kunst.

Van Mondriaan tot Dutch Design
In 2017 is het 100 jaar geleden dat de internationale kunstbeweging De Stijl is opgericht. Nederland viert dit met het feestjaar Mondriaan tot Dutch Design van NBTC. Museum Arnhem sluit hierbij aan met de tentoonstellingen Peter Alma (t/m 19 maart) en Stijlloos. Naast Stijlloos is er voor de De-Stijlliefhebber voor het eerst sinds vijftig jaar een museaal overzicht van Peter Alma die zijn leven wijdde aan het creëren van kunst voor de samenleving.  

Museum Arnhem
Museum Arnhem is hét museum voor (inter-)nationale moderne en hedendaagse kunst en vormgeving van de stad Arnhem. Speerpunten zijn realistische kunst uit de 20ste eeuw, hedendaagse sierraden en vormgeving, met extra aandacht voor niet-Westerse kunst en werk van vrouwelijke kunstenaars. Belangrijke thema’s zijn ontwikkelingen en machtsverhoudingen in de samenleving. Het museum is beroemd om zijn bijzondere ligging middenin de stad met prachtig uitzicht vanuit de beeldentuin over de Rijn en het uiterwaardenlandschap.
 
Stijlloos is mede mogelijk gemaakt door: BankGiro Loterij, Gemeente Arnhem, Vereniging Vrienden Museum Arnhem. 

---