Groninger Museum brengt eerbetoon aan de Romantiek

Tekst Gerrit Brand
Fotografie Suhaila Sahmarani
De grote wintertentoonstelling van het Groninger Museum is van start gegaan. Tot en met 6 mei volgend jaar kan het publiek genieten van een unieke en wat ons betreft magnifieke tentoonstelling met schilderijen uit de periode van de Romantiek (eind 18e en eerste helft 19e eeuw). Het is, zo vertelde directeur Andreas Blühm de eerste grensoverschrijdende tentoonstelling van landschapschilderkunst uit Noord-Europa en bevat werk van J.M.W. Turner tot Caspar David Friedrich. Thema’s als reizen, de kracht van de natuur en het spirituele staan centraal.

De Romantiek in het Noorden
De landschapschilderkunst nam tijdens de Romantiek (ca. 1800-1850) een hoge vlucht, met kunstenaars als J.M.W. Turner in Engeland, Caspar David Friedrich in Duitsland en Johan Christian Dahl in Noorwegen. Niet alleen spreken hun schilderijen nog steeds tot de verbeelding, ook ontstond in deze periode een nieuwe kunstopvatting die een bepalende invloed heeft gehad op de moderne kunst. Schilders keken niet meer alleen zorgvuldig om zich heen; ze keerden ook de blik naar binnen, naar hun eigen innerlijk. De landschappen die zij schilderden zijn net zo gevarieerd en veranderlijk als de gemoedstoestanden van de mens. Zo geeft de natuur zowel een historische als spirituele beleving. Deze tentoonstelling presenteert de Nederlandse Romantiek voor het eerst in een internationale context en laat zien hoe belangrijke Nederlandse kunstenaars als Barend Koekkoek, Wijnand Nuijen en Andreas Schelfhout zich verhouden tot hun beroemde buitenlandse tijdgenoten.In het museum (voor de gelegenheid weer prachtig ‘heringericht’) hangen schilderijen uit diverse Europese landen, vaak grote doeken, die behoorlijk indruk maken. Persoonlijk vonden we de Turner (landschap met schapen) een van de mooiste, maar dat is een kwestie van smaak. Veel mensen zullen juist die Turner minder vinden omdat hij er nogal uitspringt qua stijl tussen de vele ‘fijngeschilderde’ landschappen van diverse meesters. Veel schilderijen hebben een flinke dosis symboliek in zich, andere zijn gewoon meesterlijk geschilderde (dat wél) mooie plaatjes. Je moet je voorstellen dat al die, veelal kleurrijke en zeer gedetailleerd geschilderde werken gemaakt zijn in een tijd dat er nog geen fotografie bestond. Even een foto als voorbeeld nemen was er dus niet bij.
Het is voor het team van het museum een hele toer geweest om al die schilderijen bij elkaar te krijgen. Men heeft ongeveer vier jaar aan de samenstelling van de tentoonstelling gewerkt. Ik kan me voorstellen dat er belangstelling bestaat bij andere Europese musea om deze unieke tentoonstelling over te nemen. We zullen zien.

De tentoonstelling is samengesteld door gastcurator David Jackson, directeur Andreas Blühm en conservator Ruud Schenk. De Romantiek in het Noorden – van Friedrich tot Turner is te zien van 9 december 2017 tot en met 6 mei 2018.

Ook Romantiek
Voor de liefhebber van de hedendaagse Romantiek, fantasie en illusie is er de paralleltentoonstelling Ook Romantiek. Te zien is een selectie uit de eigen collectie moderne kunst, mode en design van het Groninger Museum: een spannende rondgang langs het werk van Studio Job, Teun Hocks en Maarten Baas tot de zoete witte jurken van modeontwerpers Viktor & Rolf. In het artificial reality landschap staat de bezoeker midden in de natuur, met landschappen die variëren van lieflijk tot dreigend en mysterieus. Beslist niet overslaan, deze expositie van er zijn bijzondere en verrassende werken te zien.
Ook Romantiek loopt van 14 oktober 2017 tot en met 2 april 2018. De tentoonstelling is dus vanaf deze week al te zien in het Groninger Museum als prelude op de wintertentoonstelling.
Panorama Romantica van de RUG in het Groninger MuseumEn dan is er ook nog een heel bijzondere virtual reality show.Speciaal voor de aanstaande tentoonstelling De Romantiek in het Noorden en de huidige expositie Ook Romantiek in het Groninger Museum, heeft het Reality Center van de Rijksuniversiteit Groningen een virtueel panorama ontwikkeld: #PanoramaRomantica. Deze techniek biedt de bezoeker de mogelijkheid om ‘in’ een schilderij te stappen.
Panoramaschilderingen zijn gigantische ronde of halfronde schilderijen waarbij de toeschouwer zich ín het afgebeelde landschap waant. De eersten werden aan het eind van de achttiende eeuw in Groot-Brittannië gemaakt. In de loop van de negentiende eeuw (de Romantiek) werden panorama's zeer populair in heel Europa en de VS. Een van de beroemdste is Panorama Mesdag in Den Haag.

Op reis in een virtueel panorama
Voor het Groninger Museum heeft het Reality Center van de RUG een Virtual Reality panorama gemaakt, gebaseerd op een aantal bekende Romantische landschapsschilderingen. In de moderne panoramazaal van het museum maakt de bezoeker als het ware een reis door zes verschillende landschappen, van serene velden tot aan imposante bergen en stille maannachten. Je waant je 8 minuten lang in een fantasierijke wereld door de verschillende schilderijen. #PanoramaRomantica is een gegarandeerde bezoekershit en tot aan het eind van de grote tentoonstelling te beleven.