De eeuw van Het Sterkenhuis

Gedachtenislepel, 1687, Collectie KRANENBURGH, locatie Het Sterkenhuis. Fotografie: Peter H. Toxopeus

Het Sterkenhuis viert dit jaar feest. Het historisch museum in het centrum van Bergen zit honderd jaar op de huidige locatie. De tentoonstelling De Eeuw van Het Sterkenhuis. Parels uit de collectie die vanaf 9 mei is te zien, staat stil bij dat jubileum. Er zijn pronkstukken uit uiteenlopende eeuwen; van textiel tot zilver tot tekeningen en schilderijen. Elk voorwerp is uniek of vertelt een bijzonder verhaal. Over een rok in perfecte staat die al 250 jaar niet is gewassen, een urn uit het jaar duizend of kogels van de Slag bij Bergen in 1799. Daarbij werd letterlijk vόόr de deur van Het Sterkenhuis gevochten.

Eerste tentoonstelling op 2 mei 1915

Niet alleen de collectie is bijzonder. Dat geldt ook voor het pand uit 1655. Na de Ruїnekerk is dat het oudste gebouw van Bergen. Vanwege de slechte staat wilde de gemeente de voormalige boerderij aan het begin van de vorige eeuw slopen. Maar gelukkig knapte Bergenaar Jacob Sterken het pand op en maakte het geschikt als museumlocatie. Bij de opening op 2 mei 1915 kreeg het de naam het Bergens Museum.

Voorloper van het museum was de Oud-Berger Kamer op zolder van het Raethuys, waar vanaf 1903 een historische collectie groeide. Daar lag de focus op het boerenleven in de achttiende- en negentiende eeuw. Initiatiefnemer was Marie Van Reenen-Vӧlter, de vrouw van de burgemeester van Bergen.
 

Rijksmuseum

Als een van de eerste cultuurhistorische musea op het platteland trok de Oud-Berger Kamer veel aandacht, ook van professionals. Zo kwam bij voorbeeld de directie van het Rijksmuseum in Amsterdam kijken. Vanaf 1927, twee jaar na de dood van Marie van Reenen, werd de naam van het museum officieel Gemeentemuseum Het Sterkenhuis.

Bij de start riep mevrouw Van Reenen de boerenbevolking op bijzondere stukken te schenken, die vervolgens werden opgehaald door de veldwachter. De vaak prachtige giften noteerde mevrouw Van  Reenen in een boek. Schenking nummer 8 was bij voorbeeld een muziekinstrument uit de zeventiende eeuw, een Noordse Balk. Dat is een snaarinstrument met een klankbord in de vorm van een balk. Het werd op tien gulden getaxeerd.

 
Zeventiende-eeuwse landkaart

Uit die tijd stammen ook twee zeventiende-eeuwse gedachtenislepels, ter herdenking aan de echtgenote en zoon van Anthonis Studler van Surck. Als Heer van Bergen gaf hij ook opdracht zijn grondgebied in kaart te brengen met zijn Nieuwe Hof te Bergen als stralend middelpunt. De kaart van Johannes Dou verscheen bij de befaamde uitgever Joan Blaeu als onderdeel van zijn Atlas Maior. Met zeshonderd kaarten is dat de  grootste wereldatlas ooit gepubliceerd. Behalve dit soort juweeltjes laat Het Sterkenhuis ook gebruiksvoorwerpen zien uit later tijden. Streekdracht van rond 1900, een bijzondere tekencollectie van de achttiende-eeuwer Pieter Ellen en het portret van Jacob Sterken, de man waaraan het museum zijn naam dankt.

 

Museum Het Sterkenhuis, Oude Prinsweg 21, 1861 CS Bergen

De eeuw van Het Sterkenhuis. Parels uit de collectie, 9 mei t/m 29 november 2015  


 www.kranenburgh.nl
Open: di t/m zo: 11.00 - 17.00 uur, maandag gesloten