Collectie Kunstmuseum Den Haag verrijkt met drie vroege werken van Mondriaan

De collectie van Kunstmuseum Den Haag is onlangs uitgebreid met drie vroege werken van Piet Mondriaan (1872 - 1944). Het gaat om een werk op papier, waarvan beide zijden zijn voorzien van een tekening, en twee landschapschilderijen. De nieuwe aanwinsten zijn te beschouwen als een brug naar een nieuwe periode waarin Mondriaan zich vrij waant van traditie en volop experimenteert met zijn vormentaal en kleurgebruik. Het werk op papier is geschonken door de familie van een Haagse ondernemer die de tekening voor de Tweede Wereldoorlog heeft gekocht. De aankoop van de twee schilderijen is tot stand gekomen dankzij financiële ondersteuning van de Vrienden van Kunstmuseum Den Haag.

Alle drie de werken zijn ontstaan in de periode dat Mondriaan in Amsterdam woont en regelmatig erop uittrekt naar de gebieden langs de rivieren de Amstel en het Gein. In deze omgeving ten (zuid)oosten van Amsterdam tekent en schildert hij - veelal in de buitenlucht en op klein formaat - de boomgaarden, boerderijen en schuurtjes.

De tekening is zeer precies gedateerd. Op één zijde van het papier is een lelie getekend met daaronder het jaartal 1900. De andere zijde toont een waterrijk landschap met een boom, vermoedelijk gaat het om polder de Rondehoep achter Ouderkerk aan de Amstel. De twee schilderijen, Een boerderij achter een hek en Hooiberg achter een rij wilgen, tonen boerenbouwwerken omringd door dicht gebladerte.

Los van de Hollandse traditie
Landschappen zijn begin twintigste eeuw een geliefd onderwerp van Mondriaan. Ze bieden hem de mogelijkheid om te verkennen waar hij heen wil met zijn artistieke ontwikkeling. Museumdirecteur Benno Tempel: “Over de werken die Mondriaan maakte tussen grofweg 1898 en 1905 is tot nog toe weinig specifiek gesproken. In het algemeen worden ze geplaatst in de traditie van de Haagse School. Er is echter een belangrijk verschil: Mondriaans kijk op compositie en ordening.”

Tempel: “Het adagium van het Hollandse landschap is sinds de zeventiende eeuw, kortweg, een weids uitzicht over een vlak landschap met twee derde lucht en een derde land. Mondriaan bouwt zijn landschappen anders op. Hij laat bomen eindeloos omhoog reiken, zet gebouwen op de voorgrond en plaatst daarachter een onzichtbare horizon, waardoor compacte kleurvelden ontstaan. Het is zijn manier om de verhoudingen tussen lijnen en vormen te verkennen. In die jaren koppelt hij voor het eerst onderwerp en vorm los van elkaar, iets dat hij later zo radicaal zal doorvoeren in zijn abstracte kunst.”
​
Grootste Mondriaancollectie ter wereld
De tekeningen en schilderijen vormen een mooie aanvulling voor het museum dat met ruim 300 werken de grootste Mondriaancollectie ter wereld heeft. De collectie bestrijkt iedere fase van Mondriaans indrukwekkende loopbaan, waarbij zijn vroege figuratieve werk een belangrijk zwaartepunt is. Vanaf dit weekend zijn de aanwinsten te bewonderen in de Mondriaan & De Stijl-vleugel van Kunstmuseum Den Haag.