Afrikaanse bedienden aan het Haagse hof: een fascinerend en onbekend verhaal

Detail uit Hendrik Pothoven, Het Buitenhof tijdens de Haagse kermis, gezien naar de Gevangenpoort, 1781, collectie Haags Historisch Museum

Met de tentoonstelling Afrikaanse bedienden aan het Haagse hof belicht het Haags Historisch Museum dit najaar de levens van de donkere jongens Cupido en Sideron. Afkomstig uit Curaçao en Guinee werden zij als kind in slavernij cadeau gegeven aan stadhouder Willem V. Het grootste deel van hun leven zouden ze als goed betaalde krachten aan het hof dienen. Daar waar tentoonstellingen over het hofleven gewoonlijk voorbij gaan aan bedienden met een niet-Europese achtergrond, richt deze expositie de blik juist speciaal op de lakeien van Afrikaanse afkomst. Daarmee brengt het Haags Historisch Museum een tot nog toe weinig bekend aspect van de Nederlandse geschiedenis naar voren. De expositie vindt plaats van 21 september 2017 tot en met 28 januari 2018.

Het museum plaatst het verhaal van Cupido en Sideron in de lange traditie van Afrikaanse bedienden aan Europese vorstenhoven. Zo toont de expositie onder meer het verhaal van Jean Rabo (ca. 1714 – 1769), de kamerdienaar van stadhouder Willem IV. Aan de hand van schilderijen, tekeningen, prenten en documenten wordt het verhaal van Cupido en Sideron verteld. Wat weten we over deze twee Afrikaanse mannen? Welke positie vervulden ze als bedienden? Waren er nog meer donkere bedienden? Topstukken zijn te zien uit de Britse Royal Collection, het Rijksmuseum en van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Gastconservator is schrijver en kunsthistoricus Esther Schreuder, die eerder gastconservator was van de tentoonstelling Black is beautiful. Rubens tot Dumas in de Nieuwe Kerk, Amsterdam (2008).
 
Met Afrikaanse bedienden aan het Haagse hof belicht het Haags Historisch Museum een gedeelde Nederlandse geschiedenis. Bij de ontwikkeling van deze tentoonstelling werkt het museum samen met het Netwerk Erfgoed Haagse Migranten. Directeur Marco van Baalen: “De afgelopen jaren was het Nederlandse slavernijverleden steeds vaker in het nieuws, maar er was weinig aandacht voor de aanwezigheid van donkere mensen in Nederland in de 17de en 18de eeuw. We willen de gedeelde geschiedenis met deze tentoonstelling vanuit een nieuw perspectief belichten”. Eerder ontwikkelde het museum de stadswandeling ‘Den Haag en slavernij’ en tentoonstellingen over diversiteit in Den Haag, waaronder Verbreek de ketenen (2013) en De wereld in Den Haag (2014).
 
Het museum zal in de tentoonstelling en randprogrammering nadrukkelijk een brug slaan naar hedendaagse discussies over het slavernijverleden en racisme. De Curaçaose kunstenaar Tirzo Martha (1965) zal speciaal voor deze tentoonstelling een installatie maken waarin hij zijn persoonlijke interpretatie geeft van het verhaal van Cupido en Sideron.
 
Gelijktijdig met de tentoonstelling verschijnt bij Uitgeverij Balans de publicatie ‘Cupido en Sideron. Twee Moren aan het hof van Oranje’ van Esther Schreuder.