Amsterdam Art Fair

Vernieuwende, hedendaagse kunst op hoog niveau in de voormalige Citroën-garage.
Door: Mirjam Offringa

Een alternatieve Art Fair, precies op hetzelfde tijdstip en op dezelfde dagen als de KunstRai. Handig voor de echte kunsthandelaar, de verzamelaar en de jetset uit de omgeving die er de tijd en het geld in wil investeren beide beurzen te bezoeken. Maar wie van ver komt of niet veel tijd te besteden heeft, zal waarschijnlijk moeten kiezen. En dan is de keuze snel gemaakt. Want wie eigenlijk alleen maar hoogstaande, hedendaagse en vooral vernieuwende kunst wil zien en een voorproefje wil op de nieuwe Dutch National Portrait gallery, kiest voor de Amsterdam Art Fair. Wie minder belang hecht aan de nieuwste ontwikkelingen en vooral handwerk zoekt, dat qua kleur of stijl past bij het interieur, kiest voor de KunstRai. Uitzonderingen daar gelaten natuurlijk, want zo blijkt galerie WithTsjalling uit Groningen wel op de KunstRai te staan, terwijl deze galerie toch echt vernieuwende hedendaagse kunst vertegenwoordigt.

  De initiatiefnemer van de Amsterdam Art Fair, Wim van Krimpen, was zo’n 31 jaren geleden overigens zelf de initiatiefnemer van de KunstRai.

Maar, zoals dat met alle trendsettende of nieuwe evenementen, festivals, clubs, bars en beurzen gebeurt, eerst komen de vernieuwers, daarna volgen de volgers. Wat eens vernieuwend was of trendsettend, is daarna modern en vele jaren later achterhaald. Niet dat dat erg is, want de groep volgers is het grootst en wie met zijn kunstwerken daar op wil richten, weet wat hij moet inkopen. En zo ontstaat de commercie die de economie een handje helpt. Bij de vernieuwers is dat lastiger en dus wordt dit ‘niet commercieel’ genoemd. Dus hier moet de galeriehouder het hebben van vernieuwers met geld en een enorm hart voor hedendaagse kunst. Maar gelukkig, ze zijn er nog. Als VIPS liepen ze in grote aantallen op de opening van de Amsterdam Art Fair rond woensdagmiddag. Dat moet moed geven voor zovele kunstenaars, die het huidige kunstbeleid in Nederland met veel pijn in het hart volgen. Vanuit de overheid wordt hen tegenwoordig vooral geadviseerd de kunsten commerciëler te maken. Wat voor vernieuwende en hedendaagse kunst dus eigenlijk onmogelijk is. Kunst gaat over filosofie. Over het zoeken naar het onbekende. Het raakt steeds vaker het wetenschappelijke.

O.k. Terug naar de Amsterdam Art Fair. Want, gelukkig was daar Wim van Krimpen, voormalig directeur van het gemeentemuseum Den Haag, de Kunsthal Rotterdam en het Fries museum, die vond dat hij iets moest doen tegen de huidige ontwikkelingen. Zeker in Amsterdam, de stad die altijd vooraan stond, wat de hedendaagse kunst betrof.  Dat zijn kindje ‘KunstRai’ nu een ‘lifestyle-beurs’ is geworden, zoals hij dat zelf noemt, moet toch pijn doen. En dus brengt hij, op zijn inmiddels 74 jarige leeftijd, alsnog een tegengeluid. En wat voor een! Samen met Francis Boeske en haar assistente, Catharina Kousbroek, organiseert hij nu een beurs, dat je eigenlijk geen beurs zou willen noemen, maar een expositie, bijeengebracht door 42 verschillende en meest vooraanstaande hedendaagse galeries uit Nederland. De omgeving van de voormalige Citroengarage, geeft de expositie een heerlijke ‘low profile’-sfeer. “Cars went out and art went in” was een van de openingszinnen van Beatrix Ruf, directeur van het stedelijk museum Amsterdam, woensdagavond. Maar ook het historische pand zelf is inmiddels ‘art’ geworden. Veel deuren, naambordjes en ander verwijzingen binnen dit gebouw doen als kunstwerk net zo hard mee. En wie wil plassen, sorry dames,  maar voorheen kwamen hier vooral mannen, dus het aantal toiletten voor de heren is in de meerderheid. Op tijd in de rij gaan staan dus.

Het is moeilijk tips achter te laten, voor wie een dezer dagen een kijkje gaat nemen. Want Wim van Krimpen heeft gelijk, als hij als een van de openingszinnen uitspreekt, dat de 42 meest vooraanstaande galeries van Nederland hier hun beste werken vertegenwoordigen. Je ziet vrijwel alleen maar kunstwerken van zeer hoog niveau. Een aanrader dus ook voor alle kunstenaars in Nederland om zich hier te laten inspireren. Het voelt alsof je 4 moderne kunstmusea in 1 keer hebt bekeken. En het is vernieuwender dan de meeste musea op dit moment aandurven. Want zelfs de musea kiezen steeds vaker voor het grote publiek.

O.K, laat ik dan toch een aantal voorbeelden, als toonbeelden van de vernieuwing binnen de hedendaagse kunst, noemen. Te beginnen met galeries die op de bovenste (2e) verdieping de volgende kunstenaars vertegenwoordigen:

Standnr. 32. De projecten van Francis Boeske, tevens dus mede organisator van deze ‘beurs’, met fascinerende kunstwerken van Lieven Hendriks en Hidenori Mitsue. De assistente van Francis Boeske, Catharina Kousbroek, weet te vertellen dat Hidenori een student was van Lieven Hendriks op de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hidenori kwam voor deze academie vanuit Japan en is na zijn afstuderen in Enkhuizen gaan wonen. Wat erg past bij deze schilder met duidelijk een enorme voorliefde voor Hollandse taferelen. Hollandse taferelen, zal je denken, dat is toch niet vernieuwend. Nou, in het geval van Hidenori Mitsue wel, want hij verrijkt deze taferelen met dik aangezette, contrasterende en iets fluorescerende figuren, waarin je, als je goed kijkt, cupido’s en vogels kunt ontdekken. Waar zijn rustige landschappen met olieverf op het doek droog worden ingeschilderd en waarschijnlijk op een schildersezel, kan het niet anders, dan dat hij de contrasterende klodders verf naderhand ter illustratie op het liggende doek heeft toegevoegd. De combinatie vormt een zeer levendig, verassend en kleurrijk geheel. Oud gaat hier een dialoog aan met nieuw en oosterse invloeden met de westerse.  Hijzelf zegt hierover dat zijn schilderkunst als zijn leven zelf is met een voortdurende strijd tussen twee verschillende horizonnen. Die van Nederland en van Japan. En wat heeft hij geboft dat hij les mocht hebben van een meester als Lieven Hendriks.

Want wat beheerst Lieven Hendriks de schildertechniek tot in de puntjes, waardoor hij in staat is te spelen met onze waarneming. Een van zijn uitspraken is dan ook dat, om iets zo echt mogelijk te laten lijken, niets de illusie mag verstoren. Zelf met de neus, dicht op het doek, valt moeilijk te bespeuren hoe hij ‘barsten’ in het doek weergeeft of een doek op ‘glas in lood’ laat lijken . Hij beheerst het spel van licht en schaduw tot in de perfectie. Ook zei hij eens in een interview dat een schilderij geen openbaring is van de waarheid, zoals ooit werd geloofd, maar veeleer een gecultiveerde vorm van bedrog. Hmmm.  

Standnr. 31. Wanneer je de galerie van Johan Deumes binnenloopt, laat je dan informeren door de galeriehouder of vertegenwoordiger. Het zal een enorme meerwaarde geven aan hetgeen je denkt te zien en je soms zelfs verassen. Zo was ik persoonlijk wat teleurgesteld bij het zien van 3 wanden volledig behangen met wel heel snel getekende schetsen van Sander UitDeHaag. Hoewel de persoon Vincent van Gogh duidelijk te herkennen is op veel van deze witte notitieblaadjes en daardoor het vermoeden ontstaat dat alle notitieblaadjes samen een storyboard tonen van het leven van Vincent van Gogh, is wel erg duidelijk te zien dat aan iedere schets erg weinig aandacht is besteed. Uit een toelichting blijkt dan, dat hij 873 schilderijen van Van Gogh in 1 nacht heeft nagetekend. Hij beperkte zichzelf tot een tijd van slechts 20 seconden per schets. Dat maakt het werk direct een stuk dynamischer. Voor Sander UitDeHaag was het een manier om de schilderijen van Van Gogh te bestuderen en tegelijkertijd uit een hiarchie te ontsluiten. Hij deed dit ten tijde van zijn artist-in-residence in Zundert, de plaats waar Vincent van Gogh zijn eerste vijf jaren doorbracht. De titel van deze schetsen samen is dan ook “Drawing nearer to van Gogh in 873 steps’.

Bij deze zelfde stand is het werk van Robin Waart vooral poëtisch aantrekkelijk. Hiervoor zijn 3 lege bladzijden uit zeer oude boeken gehaald, waarop vervolgens, op iedere bladzijde, de tekst ‘The Empty Canvas’ is gedrukt. Vervolgens worden ze binnen een witte houten frame en achter glas, als drieluik, gepresenteerd, wat het gedrukte woord ineens extra aandacht geeft.

En ook het cryptische werk van Annesas Appel is hier vernieuwend te noemen. Zij heeft nieuwe patronen ontworpen, niet op basis van een eigen idee of smaak, maar aan de hand van getallen. 

Oh en misschien goed om alvast te weten dat Andreas Stultiens op vrijdag 29 mei zelf aanwezig zal zijn binnen deze stand, om 17:00 uur, om haar ‘Ebifananyi project’ en het daarbij behorende 3e boek in deze serie, toe te lichten. Dit samen met Anke Coumans, lector ‘Image in context op academie Minerva in Groningen, waar Andrea les geeft. Voor deze derde uitgave dook Andrea in het leven van de Oegandese fotograaf Elly Rwakoma. Zij focuste in het bijzonder op zijn foto-journalistieke werk, waarvan een groot deel ontbrak. Via uitspraken van mensen uit zijn omgeving komen verhalen, die raakvlakken hebben met de vermiste foto’s, tekstueel en beeldend tot leven, vertelt vanuit de visie van Andrea Stultiens. Een nieuwe en artistieke manier van onderzoek en vertellen zou je het kunnen noemen. 
  

Standnr. 35: Ron Mandos

Hier vind je o.a. werk van Rik Smits. Vooral fascinerend is de zwart-wit tekening (zie fotoserie), die doet denken aan een Casino, maar dan als heilige synagoge. Niets blijkt minder waar. In de toelichting valt te lezen dat Rik het contrast toont tussen religie en kapitalisme, verbeeld als een scene binnen een architecturaal landschap.

Loop hier ook vooral niet voorbij aan het waarnemingspel van Inti Hernandez (zie ook foto). Je denkt hier naar de maquette van een oud Grieks theater te kijken, maar, let goed op! 

En ook het werk van Renato Nicolodi en Levi van Veluw verdienen zeker uw aandacht.

Overigens, wie een bezoek aan de Amsterdam Art Fair wil combineren met een leuk dagje Amsterdam, raad ik van harte aan de eigen locatie van galerie van Ron Mandos, in de Jordaan, eveneens te bezoeken. Hier vind je namelijk ook het fascinerende werk van de Tsjechische kunstenaar Kristof Kintera, waarvan meer momenteel te zien is in de Kunsthal in Rotterdam. In de eigen galerie van Ron Mandos is bovendien meer werk van Esiri Erheriene-Essi te zien.

Je vindt Ron Mandos aan de Prinsengracht 282, om de hoek van de Elandsgracht.

 

Op de 1e verdieping vind je o.a. het zeer onderscheidende werk van Han Schuil, vertegenwoordigd door galerie Onrust uit Amsterdam. Het feit dat je naar een kunstwerk wordt toegetrokken, het je doet verbazen, nadenken en dromen, maakt een kunstwerk al meer dan de moeite waard. Overigens zou je zijn kunstwerken al wel eerder gezien kunnen hebben, want Han Schuil timmert al heel wat jaren aan de weg. In het jaar 2000 had hij in het Stedelijk Museum van Amsterdam zijn eerste solotentoonstelling. Han Schuil vouwt dozen van staal en beschildert deze met alkyd en bespuit het vervolgens met spuitlak. Zonder die informatie, zou je kunnen denken naar een gespannen, beschilderd en bespoten doek te kijken. Schilder – en spuitwerken die allerlei associaties oproepen en waarin nog enigszins figuratie valt te ontdekken, worden beplakt en geabstraheerd met strakke witte vlakken. In sommige gevallen worden deze witte vlakken omlijnd en ingedeeld met zwarte randen. Het doet denken aan de onrust van Piet Mondriaan, die de wereld om zich heen wilde abstraheren in vlakken en primaire kleuren. Dan weer met verf, dan weer afgeplakt met tape. Alle werken uit deze serie van Han Schuil vallen onder de titel ‘Heat’ met het verschil dat ieder werk een ander nummer draagt. Die nummers worden in het Latijns weergegeven. De titel verwijst naar ‘temperatuur’. Zo ligt aan ieder schilderij een thermografisch medische afdruk ten grondslag. Resultaten van infraroodscans van het menselijk lichaam. Han Schuil vond het fascinerend te ontdekken hoe bepaalde delen en gebeurtenissen in het lichaam kunnen oplichten. Want ook het lichaam is een bron van licht en energie. De associaties die daarmee bij Han Schuil werden opgeroepen, vormden uiteindelijk de motieven in het schilder- en spuitwerk. Daarmee worden de associaties die bij de kijker worden opgeroepen ook concreter. Magisch is het.
  

Bij standnummer 5 vind je de projecten van Willem Baars. Vooral het werk van Rob Birza is hier opvallend. Onder de titel ‘untiteld, 2014’ zie je hier een wollen deken als schilderij gepresenteerd. Dit deken heeft een ruitjes motief, waarbij keurig binnen de vakken en op de lijntjes motieven uit een ander wollen deken zijn gestikt. Rob Birza staat er om bekend veel kringloopwinkels en vlooienmarkten te bezoeken om tweedehands spullen een nieuw  leven te geven binnen de kunst. Museum de Pont in Tilburg heeft werk van hem in de collectie opgenomen.

Hier vind je ook het enorme zwarte inktwerk  ‘Popcorn and Sakura’ op een enorm doek van 225,5 x 180 cm en het kleinere spuit-, verf, knip en plakwerk onder de noemer ‘untiteld’ van Morgan Betz. 
  

Alleen Herman de Vries heeft rode stickertjes

Wat wel opvallend was, is, dat ik geen enkele rode sticker, als blijk van ‘reservering door verkoop’ heb gezien tijdens de opening, behalve bij vijf werken van Herman de Vries, vertegenwoordigd door galerie Wit. Alle vijf verkochte werken komen uit de serie ‘From Earth’. Deze werken bestaan uit uitgestreken pigment van aardegrond uit verschillende gebieden, dat vervolgens is ingelijst. Deze serie kwam onlangs ook voorbij in het Tv-programma ‘Avro’s Kunstuur’. In een aflevering gewijd aan Herman de Vries en zijn tentoonstelling op de Biënnale van Venetië. Zo zie je maar weer wat zo’n programma kan bijdragen aan de verkoop van kunst. Hoewel het ook kan zijn dat de koper vorig jaar een bezoek heeft gebracht aan de tentoonstelling van Herman de Vries in het Stedelijk Museum Schiedam en de fascinatie voor zijn werk en manier van leven sindsdien is blijven hangen.

En zo is er natuurlijk veel meer te zien. Op de 1e verdieping kan je zelfs alvast een voorproefje krijgen van de nieuwe Dutch National Portrait gallery, met foto’s van Robin de Puy. En op de begane grond vind je ruimtelijk, site specific en drie dimensionale beelden, samengesteld door Karel Schampers, voormalig directeur van het Frans Hals museum en Joost Declercq, directeur van het museum Dhondt-Dhaenens.

Amsterdam Art Fair is dus een vette aanrader voor alle hedendaagse kunstliefhebbers.

Deze ‘beurs’ is nog tot en met a.s. zondag te bezoeken. Zie ook: http://www.amsterdamartfair.nl/contact/