Van Gogh Museum verwerft vier uitzonderlijke prenten van Mary Cassatt

13/1/2022

Nieuwe aanwinsten na heropening direct te zien in de vaste collectie van het museum

De nieuwe aanwinsten, vier werken van Mary Cassatt, worden opgehangen in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Foto: Jelle Draper

Het Van Gogh Museum heeft vier zeldzame prenten van de Amerikaanse kunstenaar Mary Cassatt verworven voor de collectie. Mary Cassatt (1844 -1926) behoorde tot de eerste generatie impressionisten en was een tijdgenoot van Vincent van Gogh. De nieuwe aanwinsten – drie kleurenetsen op groot formaat en een unieke lithografie in zwart – worden gezien als absolute hoogtepunten uit haar oeuvre. Cassatt was haar tijd ver vooruit met haar gewaagde keuze voor kleurenetsen en enorme betrokkenheid bij het complexe en tijdrovende maakproces; de kunstenaar ontwierp en drukte de etsen grotendeels zelf. Emilie Gordenker, algemeen directeur van het Van Gogh Museum: ‘We zijn ontzettend blij dat we na een jarenlange zoektocht deze belangrijke prenten aan de Van Gogh Museum-collectie kunnen toevoegen. We zijn de VriendenLoterij, het Mondriaan Fonds, de Vereniging Rembrandt en onze particuliere steungevers van de geefkring The Yellow House dan ook zeer erkentelijk voor het volledig financieren van deze uitzonderlijke aanwinsten.’ De nieuwe prenten zijn zodra het museum de deuren weer opent voor publiek direct te zien op een speciaal ingerichte wand in de vaste collectie.

Van links naar rechts: Mary Cassatt, Badende vrouw, 1890-1891, drogenaald, ets en aquatint in kleur op papier Mary Cassatt, Het doorpassen, 1890-1891, drogenaald, ets en aquatint in kleur op papier Mary Cassatt, De brief, 1890-1891, drogenaald, ets en aquatint in kleur op papier Mary Cassatt, In het theater, ca. 1880, lithografie in zwart op papier Van Gogh Museum, Amsterdam (aankopen met steun van de VriendenLoterij, het Mondriaan Fonds, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Maljers-de Jongh Fonds, haar Liesbeth van Dorp Fonds, haar Marijke Laarhoven Fonds en haar Claude Monet Fonds) en de leden van The Yellow House.)

Mary Cassatt was met haar impressionistische schilderijen en tekeningen een van de vernieuwers van de Parijse kunstwereld in de late 19de eeuw. Cassatt stond in eerste instantie sceptisch tegenover prentkunst, maar rond 1879 raakte de kunstenaar, net als haar tijdgenoten en collega’s Edgar Degas en Camille Pissarro, overtuigd van de magie van grafische technieken. De vier verworven prenten, die in uitzonderlijk goede staat verkeren, worden gerekend tot het mooiste wat op grafisch gebied in het fin de siècle is geproduceerd. ‘Samen met de series van Bonnard, Vuillard en Toulouse-Lautrec zijn dit zonder twijfel de meest geslaagde kleurenprenten die er bestaan,’ schreef de belangrijke criticus Claude Roger-Marx al in 1938.

De vier aanwinsten
In het theater (ca. 1880) is het resultaat van Cassatts vroege experimenten met de lithografie. Op de prent is een vrouw te zien die vanuit haar theaterloge met een toneelkijker de zaal in kijkt, maar ondertussen zelf ook wordt bekeken door de rest van het publiek. Van het werk zijn slechts een handvol afdrukken bekend.

De andere drie werken, Het doorpassen, De brief en Badende vrouw (1890-91) zijn afkomstig uit De tien: een tiendelige prentenserie waarmee Mary Cassatt definitief naam maakte als (prent)kunstenaar. Ze had zich voor de serie laten inspireren door de kleurige Japanse houtsneden die in 1890 in Parijs werden tentoongesteld. Cassatt schreef aan haar collega Berthe Morisot: ‘We kunnen de Japanse prenten in de Beaux-Arts gaan bekijken. Echt, die mag je niet missen. Als je kleurenprenten wilt maken, is er niets mooiers voorstelbaar. Ik droom ervan en denk nergens anders meer aan dan aan kleur op koper.’ In de serie verkende Cassatt de intieme dagelijkse rituelen van een vrouw uit de gegoede burgerij, een afgeschermde wereld waar zij als vrouw toegang toe had. De etsen afdrukken in kleur was in 1891 een ronduit gedurfde keuze, het was een complexe en bewerkelijke techniek die kunstenaars doorgaans volledig uit handen gaven. Cassatt koos er echter voor betrokken te zijn bij het gehele proces. Ze werkte maandenlang intensief samen met meesterdrukker Leroy aan het etsen, afwerken, ininkten en drukken van haar prenten en wist zo een uiterst subtiel en ronduit schilderachtig resultaat te bereiken.

Straks in het museum te zien
Het Van Gogh Museum toont en verzamelt werken van Vincent van Gogh en zijn tijdgenoten. Zo beheert het museum een van ’s werelds belangrijkste collecties Franse prentenkunst uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het was een langgekoesterde wens om werken van Mary Cassatt toe te voegen aan de collectie impressionistische grafiek van het museum. Fleur Roos Rosa de Carvalho, senior conservator: ‘Kleurenetsen van Mary Cassatt in hun definitieve staat zijn extreem zeldzaam en de exemplaren die de afgelopen decennia op de markt verschenen zijn op twee handen te tellen. De vier prenten, die ongeëvenaard zijn qua experimenteerdrift, technische finesse, stilering, subtiliteit en intimiteit van haar onderwerpen, zijn een belangrijke aanvulling voor de Collectie Nederland. Het Van Gogh Museum is dan ook zeer verheugd de vier werken vanaf de heropening te kunnen tonen in een tijdelijke presentatie in de vaste collectie van het museum.’

De aankoop van de vier werken van Mary Cassatt is volledig mogelijk gemaakt door genereuze ondersteuning van de VriendenLoterij, het Mondriaan Fonds, de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Maljers-de Jongh Fonds, haar Liesbeth van Dorp Fonds, haar Marijke Laarhoven Fonds en haar Claude Monet Fonds) en de leden van The Yellow House.