In the Black Fantastic

Nick Cave Soundsuit 2014 Courtesy of the artist and Jack Shainman Gallery, New York. Mandrake Hotel Collection © Nick Cav

19 november 2022 t/m 9 april 2023

Na een daverende start in de Hayward Gallery in Londen komt de tentoonstelling ‘In the Black Fantastic’ dit najaar naar Kunsthal Rotterdam. Het publiek wordt uitgenodigd binnen te stappen in een meeslepende ervaring, op het snijvlak tussen de werkelijkheid en verschillende fantasiewerelden. Elf hedendaagse kunstenaars uit de Afrikaanse diaspora creëren verleidelijke, uitbundige en kleurrijke werken met een krachtige boodschap. Door middel van grenzeloze verbeeldingskracht en technische virtuositeit kaarten de kunstenaars racisme en sociale ongelijkheid aan. Zij halen inspiratie uit folklore, mythe, sciencefiction, spirituele overleveringen en afrofuturisme.

Met onder meer de legendarische Soundsuits van kunstenaar Nick Cave, Ellen Gallagher die mythe en de geschiedenis van de trans-Atlantische slavenhandel verweeft in haar Watery Ecstatic werken en Wangechi Mutu’s meeslepende videowerk The End of eating Everything waarin ze de monsterlijkheid van massaconsumptie verbeeldt. 
​
Een nieuwe Odyssee
De tentoonstelling laat schilderkunst, fotografie, video, sculptuur en mixed-media installaties zien van Nick Cave, Sedrick Chisom, Ellen Gallagher, Hew Locke, Wangechi Mutu, Rashaad Newsome, Chris Ofili, Tabita Rezaire, Cauleen Smith, Lina Iris Viktor en Kara Walker. De kunstenaars geven opnieuw vorm aan de manier waarop we verhalen uit het verleden verbeelden en denken over de toekomst. Tegelijkertijd houden zij zich bezig met de sociale en maatschappelijke uitdagingen van het heden. Zo gaat de Britse Chris Ofili (1968) op zoek naar een nieuwe versie van de Odyssee van Homerus. Hij plaatst het klassieke verhaal in Trinidad en verbeeldt een Zwarte Odysseus. De Griekse held is verstrengeld in de armen van zijn geliefde Calypso, geschilderd als zeemeermin in mysterieuze landschappen

Soundsuits
De weelderige kunstwerken in de tentoonstelling kunnen gemakkelijk worden geïnterpreteerd als een vorm van escapisme; een uitvlucht uit het beperkende dagelijks leven van Zwarte mensen. Maar de kunstenaars willen met hun fantasie juist nieuwe, mogelijke werkelijkheden verkennen. Zo begon de Amerikaanse Nick Cave (1959) dertig jaar geleden aan zijn serie uitbundige Soundsuits als reactie op de brute mishandeling van Rodney King door de Los Angeles politie. Met patronen, kleuren en versieringen wordt het lichaam van de drager verborgen en beschermd. Tegelijkertijd trekt het alle aandacht. Oordeel op basis van etniciteit, klasse en identiteit is niet meer mogelijk. Recentelijk maakte hij Soundsuit 9:29, verwijzend naar de moord op George Floyd. Zelfs na inmiddels vijfhonderd Soundsuits zijn de werken nog steeds al te actueel.

Dystopische sculpturen en vergulde zelfportretten
​Een ander opvallend werk uit ‘In the Black Fantastic’ is The Ambassadors van de Britse Hew Locke (1959). Een groep rijkelijk gedecoreerde ruiterstandbeelden lijkt in deze serie te zijn weggelopen uit een dystopisch landschap op weg naar een nieuw begin. Met deze werken laat Locke ons op een andere manier kijken naar monumenten en herdenkingsbeelden. Lina Iris Viktor combineert in haar gelaagde serie ‘A Haven. A Hell. A Dream Deferred.’ invloeden uit onder andere de klassieke mythologie, West-Afrikaans textiel en Aboriginal schilderkunst. De Britse kunstenaar portretteert zichzelf als de Libysche Sibylle in deze vergulde serie over Liberia. Dit West-Afrikaanse land werd in 1822 gesticht als een nieuw thuis voor Zwarte mensen die in vrijheid waren geboren of waren vrijgekocht uit slavernij.

The Black fantastic
Schrijver en curator Ekow Eshun - samensteller van de tentoonstelling - ziet the Black fantastic (het Zwarte fantastische) als een manier van kijken die de kunstenaars in de tentoonstelling en vele andere makers met elkaar gemeen hebben. De thema's van de tentoonstelling reiken ook veel verder dan de beeldende kunst. Denk aan de spectaculaire beeldtaal van Beyonce’s Lemonade, de film Black Panther en de betoverende romans van Toni Morrison en Octavia E. Butler. Niet in de tentoonstelling te zien, maar wel alomtegenwoordig in de popcultuur. “In al deze gevallen zien we Zwarte cultuur als enorm fantasierijk en vol artistieke ambitie”, aldus Eshun.



Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt de rijk geïllustreerde, Engelstalige catalogus ‘In the Black Fantastic’. Met een inleiding van curator Ekow Eshun en essays door onder andere Kameelah L. Martin en Michelle D. Commander. Niet alleen de kunstenaars uit de tentoonstelling worden uitgelicht, ook wordt aandacht besteed aan the Black fantastic als cultureel fenomeen in onder andere muziek, film en literatuur.
Vanaf half november verkrijgbaar in de Kunsthal shop voor €44,95. Hardcover, 304 pagina’s, ISBN 9780500024621. Beelden v.l.n.r.: 1. Hew Locke, Ambassador 1, 2021, foto: Anna Arca © Hew Locke 2. Nick Cave, Soundsuit, 2014, courtesy of the artist and Jack Shainman Gallery, New York. Mandrake Hotel Collection © Nick Cave 3. Lina Iris Viktor, Eleventh, 2018 © Courtesy the Artist

Over Kunsthal Rotterdam
Kunsthal Rotterdam is een van de toonaangevende culturele instellingen in Nederland, gelegen in het Museumpark in Rotterdam. Ontworpen door de beroemde architect Rem Koolhaas in 1992, biedt de Kunsthal zeven verschillende tentoonstellingsruimtes. Jaarlijks presenteert de Kunsthal een gevarieerd programma van circa 23 tentoonstellingen. Omdat er altijd meerdere tentoonstellingen tegelijk te bezichtigen zijn, biedt de Kunsthal een avontuurlijke reis door verschillende werelddelen en kunststromingen. Cultuur voor een breed publiek, van moderne meesters en hedendaagse kunst tot vergeten culturen, fotografie, mode en design. Bij de tentoonstellingen wordt een uitgebreid activiteitenprogramma georganiseerd.


Over de Hayward Gallery
De Hayward Gallery is onderdeel van het Londense Southbank Centre en heeft een lange geschiedenis met het presenteren van werk van ‘s werelds avontuurlijkste en innovatiefste kunstenaars. Dit gebeurt niet alleen in de vorm van grote solotentoonstellingen, van zowel opkomende als gevestigde kunstenaars als Bridget Riley, Bruce Nauman, Anish Kapoor, Lee Bul, Andreas Gurksy, Tracey Emin, Jeremy Deller, Kader Attia en Matthew Barney, maar ook tijdens dynamische, gezaghebbende groepsexposities als Africa Remix, Light Show, Psycho Buildings en Space Shifters. De galerie is vernoemd naar Sir Isaac Hayward, voormalig bestuurder van de London County Council en werd in juli 1968 geopend door Koningin Elizabeth II. Het gebouw is ontworpen in brutalistische stijl door een groep jonge architecten, waaronder Dennis Crompton, Warren Chalk en Ron Herron, en is een van de weinige nog bestaande gebouwen in deze stijl.

​Kunsthal Rotterdam
Museumpark, Westzeedijk 341
3015 AA Rotterdam
The Netherlands
https://www.kunsthal.nl
​