Giuseppe Penone creëert een bijzondere zintuiglijke ervaring in Voorlinden

Giuseppe Penone: ‘Ik voel het bos ademen, en hoor de trage, gestage groei van het hout. Ik stem mijn ademhaling af op die van de groene wereld om mij heen, ik voel de beweging van de boom onder mijn hand die ik op de stam heb gelegd

 
Zien, ruiken, voelen - met zijn grote overzichtstentoonstelling in museum Voorlinden zet Giuseppe Penone (1947) je zintuigen op scherp. De Italiaanse arte-poverakunstenaar toont met zijn iconische sculpturen, grootse installaties en intieme kunstwerken de verbinding tussen mens en natuur. Omringd door het tijdloze en poëtische oeuvre van Penone voel je je en denk je anders in en over de veranderende wereld. Het retrospectief in Voorlinden is te zien van 8 oktober 2022 tot en met 29 januari 2023, met elk weekend een speciaal ‘stilte op sokken’-uur.

​Al meer dan 50 jaar maakt Giuseppe Penone kunst met materialen die hij vindt in de natuur. Bijvoorbeeld met bomen, takken, marmer en zelfs aardappelen. In een intensief werkproces zoekt hij met zijn handen naar sporen van een geleefd leven en legt hij onzichtbare groeiprocessen bloot. Dat zie je bijvoorbeeld terug in Ripetere il bosco (Herhaling van het bos). Hiervoor heeft Penone jaarringen weggebeiteld om zo de jongere bomen te onthullen die in de industrieel bewerkte boomstammen vervat zaten. Hij laat je zien wat er eerder was, hoe de jonge boom is gegroeid, getekend door het leven en het verstrijken van tijd.

Uitwisseling met de natuurGiuseppe Penone werkt met bijvoorbeeld zijn ademhaling en vingerafdrukken en pleit zo op ingetogen en poëtische wijze voor een harmonieus samengaan van mens en natuur. In Propagazione (Voortplanting) bijvoorbeeld gebruikt hij zijn eigen vingerafdruk als uitgangspunt voor een monumentale muurtekening die doet denken aan de jaarringen van een boom. Spazio di luce (Ruimte van licht - zie foto bij bovenstaande quote), een van de absolute meesterwerken van de Italiaanse kunstenaar, is de aanraking van de kunstenaar zelfs versmolten met een boomstam.

​Directeur Suzanne Swarts: ‘Giuseppes oeuvre is pure poëzie. Hij laat je een schoonheid zien die je dagelijks omringt, maar vaak niet bewust waarneemt. Hij maakt je bewust van je tastzin, ademhaling en zicht, waardoor je anders naar de wereld om je heen gaat kijken. Omringd door zijn werk, waan je je dichter bij de natuur dan ooit.’

Zintuiglijke ervaring
Een van de sleutelwerken van het retrospectief in Voorlinden is Sculture di linfa (Lymfe sculpturen - zie foto links), een werk dat eerder is getoond op de Biënnale van Venetië, maar nooit buiten Italië is gereisd. Wanneer je deze indrukwekkende installatie binnenloopt, ruik je het leer op de muren, maar het ziet eruit als boomschors.

Het is alsof je opeens in een van de bomen op het landgoed van Voorlinden bent. Wie zijn schoenen uitdoet, voelt op de marmeren vloer de tekening die Penone maakte van het menselijk brein.

​

Giuseppe Penone: ‘Wat is natuur? De natuur is alles wat buiten is; de natuur is daar ook als de menselijke soort uitsterft. Als je de mens als onderdeel van de natuur ziet, in plaats van bovengesteld aan de natuur, dan moet je de zorgen om onszelf en de zorgen om de natuur aan elkaar gelijkstellen

​Stilte op sokken bij Voorlinden
Penone’s werk benadrukt en versterkt de link die Voorlinden graag legt tussen kunst en natuur. Voorlinden volgt het werk van de kunstenaar al lange tijd. Zo werd in de jaren ‘90 zijn bronzen sculptuur Biforcazione (1991) onderdeel van de beeldentuin van Clingenbosch. Voor een optimale zintuiglijke ervaring van de tentoonstelling organiseert Voorlinden elke zaterdag- en zondagochtend een speciaal ‘stilte op sokken’-uurtje. Slechts 50 mensen mogen dan binnenkomen, hun schoenen uittrekken en in stilte van Penone’s contemplatieve oeuvre genieten.
​

Hoofd tentoonstellingen Barbara Bos: ‘Giuseppe Penone beheerst de levenskunst; hij werkt gestaag door aan zijn contemplatieve oeuvre en toont onze verbondenheid met de natuur en natuurlijke processen en dat kleine veranderingen op den duur grote impact kunnen hebben.’

​Over Giuseppe Penone
De Italiaanse kunstenaar Giuseppe Penone werd in 1947 geboren in Garessio en studeerde aan de Accademia di Belle Arti in Turijn, waar hij nog steeds woont en werkt. Hij was de jongste vertegenwoordiger van de arte povera, een groep kunstenaars in Italië die zich aan het eind van de jaren ‘60 verzette tegen de industrialisatie en de ontmenselijking in kunst. Hij heeft over de hele wereld geëxposeerd en zijn werk is opgenomen in belangrijke collecties, zoals het Centre Pompidou in Parijs, het Museum of Modern Art in New York en het Tate Modern in Londen.