Drents Museum kan eindelijk expositie Viva La Frida! tonen

9/10/2021

Geopend door koningin Maxima. Van 8 oktober t/m 22 maart 2022

Tekst Gerrit Brand
Foto’s Suhaila Sahmarani

Dat koningin Maxima de tentoonstelling Viva La Frida! over leven en werk van de Mexicaanse kunstenares Frida Kahlo op 7 oktober officieel opende geeft al aan hoe belangrijk deze expositie is. Het is dan ook een evenement waar het Drents Museum twee jaar naar uit heeft gekeken. Door Covid-19 en alle belemmerende maatregelen eromheen kon de tentoonstelling die voor 2020 gepland stond nu pas van start gaan. Het is een boeiende en belangwekkende tentoonstelling geworden, over zowel het leven van Kahlo als haar werk.

Het leven van Frida Kahlo (1907-1954) ging bepaald niet over rozen. Welbeschouwd was het een ramp, een lijdensweg, zowel fysiek als psychisch. Haar huwelijk met de 21 jaar oudere Diego Rivera, net als zij communist en een internationaal beroemde kunstenaar, onder andere vanwege zijn muurschilderingen, was niet gemakkelijk voor Kahlo. Als je de foto van Rivera ziet (een reus van een kerel vergeleken bij de kleine Frida, en nog enorm dik ook, kun je je niet voorstellen wat ze in hem zag. Maar het gaat bij mensen nu eenmaal meer om het innerlijk dan het uiterlijk en Diego Rivera schijnt een zeer charmante man geweest te zijn, en bovenal een enorme womanizer die zijn vrou bepaald niet trouw was. Zelf hield Frida er van de weeromstuit ook een hoop minnaars en minnaressen op na. Maar het is vooral het fysieke lijden van Kahlo (die als kind polio kreeg en moeilijk liep) dat indruk maakt. Op haar achttiende kreeg ze een ernstig verkeersongeluk dat haar voor de rest van haar leven invalide maakte en waardoor ze talloze operaties aan haar rug moest ondergaan. Ze stierf daardoor jong, op 47-jarige leeftijd.

Leven en werk
Als je de tentoonstelling in Assen bekijkt krijg je bijna het gevoel dat het meer om het leven van de kunstenares gaat dan om het werk. Haar schilderwerk is echter al even bijzonder als haar leven. Leven en werk zijn niet te scheiden. Frida Kahlo’s werk mag gerust autobiografisch worden genoemd. Ze schildert haar eigen leven, teleurstellingen, en vooral lijden en pijn. Daarvoor gebruikt ze allerlei symboliek. Kahlo wordt wel in het vakje surrealisme gestopt maar zelf noemt ze haar werk realistisch, weergave van de werkelijkheid. En zo is het in wezen ook.

Een voorbeeld
Kahlo was autodidact en liet zich inspireren door Europese kunstenaars. Hoofdconservator Annemiek Rens ontdekte in Casa Azul dat Frida Kahlo ook boeken van Nederlandse kunstenaars bezat, zoals van Rembrandt en Van Gogh maar ook Pieter Bruegel en Jheronimus Bosch. Net als Van Gogh vertelt Kahlo haar eigen leven in zelfportretten. Rens: ‘Het gaat om een zoektocht naar identiteit, waarbij niet geschuwd werd om gevoelens van angst en hoop te delen.’ Zij vergelijkt het Zelfportret met verbonden oor van Vincent van Gogh met een van de meest indrukwekkende schilderijen die op de tentoonstelling in Assen te zien is: De gebroken zuil. Een gebroken lichaam wordt overeind gehouden door een metalen ruggengraat en een korset. In het hele lichaam zijn spijkers geslagen, als was het Christus aan het kruis. Een gepijnigd lichaam maar het gezicht is onbewogen, een strakke kaak, haar bruine ogen kijken je bijna uitdagend aan. In haar hart steekt de grootste spijker. Waarschijnlijk verwijst die naar het verdriet om de ontrouw van haar man, de kunstenaar Diego Riviera. Bij het schilderij is het werkelijk korset te zien dat Frida Kahlo droeg om haar eigen getormenteerde lichaam bijeen te houden.

Kahlo schildert figuratief en past dan ook prima in het Drents Museum dat zich al decennia toelegt op de figuratieve schilderkunst van zowel Nederlandse als buitenlandse kunstenaars.
Het team rond directeur Harry Tupan verdient een pluim voor de indrukwekkende expositie die ze ook nu weer in elkaar hebben gezet. De opening door HM de Koningin mag dan ook als een kroon op het werk gezien worden.
In Assen komen voor het eerst twee van ‘s werelds belangrijkste Kahlo-collecties bij elkaar. In Viva la Frida! - Life and art of Frida Kahlo is een unieke combinatie van Kahlo’s kunst en persoonlijke voorwerpen (zoals kleding, beschilderde korsetten en sieraden) te zien. Hiervoor werkt het museum samen met Museo Dolores Olmedo en Museo Frida Kahlo (voorheen La Casa Azul, het Blauwe Huis) in Mexico-Stad. De samenwerking biedt het Drents Museum de unieke kans om het complete Frida-verhaal te vertellen.

Topstukken uit de Olmedo-collectie
Museo Dolores Olmedo heeft de grootste collectie met werk van Frida Kahlo ter wereld. Het museum in Mexico-Stad heeft zijn volledige collectie van Kahlo beschikbaar gesteld. Dolores Olmedo (1908-2002) was een goede vriendin en de erfgename van Diego Rivera, kunstenaar en echtgenoot van Kahlo. Dolores Olmedo zette zich in voor het behoud van de Mexicaanse kunst en kocht onder begeleiding van Rivera een groot aantal sleutelstukken van Frida Kahlo aan. Hoogtepunten uit deze collectie – zoals Henry Ford Hospital (1932), De gebroken zuil (1944) en Zelfportret met aapje (1945) – hangen in Assen.

Persoonlijke bezittingen uit het Blauwe Huis
Dankzij Museo Frida Kahlo kunnen bezoekers van Viva la Frida! naast kleding, beschilderde korsetten en sieraden ook foto's, documenten en tekeningen van de kunstenaar bewonderen. In 2004 zijn veel bezittingen van Kahlo en Rivera teruggevonden in het Blauwe Huis (nu Museo Frida Kahlo), nadat ze 50 jaar aan het zicht onttrokken waren. In 2007 werd deze uitzonderlijke collectie na zorgvuldig onderzoek en conservering voor het publiek opengesteld.

De foto's geven een indruk van de expositie tijdens de voorstelling aan de pers

Activiteitenprogramma
Naast de tentoonstelling organiseert het Drents Museum een uitgebreid activiteitenprogramma met Te Gast-lezingen, een festival, een podcastserie en een evenement rond de Mexicaanse feestdag Día de Muertos (Allerzielen, 2 november). Hiervoor werkt het Drents Museum onder meer samen met Eva Koreman, Hedy d'Ancona, Cathelijne Blok, Redouan Ait Chitt, Gerda Lenten Havertong en Nadia Moussaid.

Boek
Bij de tentoonstelling is een heel mooi boek uitgegeven, Viva la Frida! - Life and art of Frida Kahlo (WBOOKS, 2021). Het prachtig vormgegeven boek laat de hele tentoonstelling nog een keer zien, maar dan op papier. Een aanrader, want na 22 maart zul je wel niet snel weer de gelegenheid krijgen kennis te maken met leven en werk van Frida Kahlo.
Kahlo was haar tijd in wezen ver vooruit, met haar manier van leven. De tentoonstelling en het bijbehorende boek werpen nieuw licht op Frida Kahlo's wereld en de manier waarop cultuur, politiek, gender, handicap en nationale identiteit haar leven, haar stijl en haar taboedoorbrekende kunst hebben beïnvloed.

Voor Viva la Frida! gelden speciale openingstijden. De tentoonstelling is te zien van maandag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur en op vrijdag van 10.00 tot 22.00 uur