Tentoonstelling The Crime Was Almost Perfect: Witte de With Rotterdam

Een uitdagende tentoonstelling over Kunst en Criminaliteit

Untitled 2005 by Keith Farquhar

Een uitgebreide tentoonstelling van zo’n veerting nationale en internationale kunstenaars, waarin Kunst en criminaliteit samenkomen in een spannende setting. Deze tentoonstelling wil laten zien wat de spannende relatie tussen kunst en criminaliteit kan zijn, en onderzoekt daarbij de relatie tussen ethiek en esthetiek. De volgende vraag wordt gesteld: Wat is de rol van auteurschap, authenticiteit, handige kneepjes en fraude? Wat in Witte de With met name uitgelicht wordt is de stelling: Crime is Art en Art is Crime. Daarbij vervaagt ook de tweedeling tussen goede en slechte smaak. 

De Franse Curator Cristina Ricupero werd uitgenodigd om deze tentoonstelling te organiseren. In haar tentoonstellingen is ze niet bang om de donkere kant van de menselijke natuur te laten zien. Zo ook in The Crime Was Almost Perfect. Zo’n veertig kunstenaars, met een obsessieve nieuwsgierigheid naar de esthetiek van criminaliteit in ons dagelijkse ervaringen. Of het nu berichten over criminaliteit betreft, detective verhalen of forensic onderzoek, dit alles wordt hier getoond. De werken spreken voor zich en gaan uit van het vermogen van de kijker om de vele lagen te ontdekken en te interpreteren.

De voor mij het meest intrigerende werken zal ik uitlichten. Een van de eerste werken die me aantrok is de installatie Untitled 2005 van Keith Farquhar, getoond in de nieuwe beneden ruimte aan de straatkant. De installatie laat een rij van lege ‘Hoodies’ op zittende hoogte tegen de muur gezet, zien. Het het zouden ook de Klu Klux Clan kunnen zijn. De silhouetten geven mij een bevreemdende en bijna rouwende indruk. Fascinerend!

Op de tweede en de derde etage gaat de tentoonstelling verder en meteen word ik gepakt door de spanning tussen kunst en criminaliteit die de kunstenaars hebben bereikt in hun werken. In de grote ruimte is op de achtermuur een werk te zien van Dawn Mellor. Op de muur heeft hij een drietal portretten van een curator, museumdirecteur en een kunstcriticus opgehangen. Zich hierbij laten leiden door impulsen van wraak gevoelens ten opzichte van curatoren en critici die deel uitmaken van een disfunctionerende kunstindustrie. Het is vooral de zeggingskracht van het niet gezegde in deze schilderijen wat absoluut staat. De muziek is hier een belangrijk onderdeel van het kijken.

Installatie Identity Protection by Monica Bonvicini 2009

Een ander intrigerend werk is de installatie Identity Protection 2009 van Monica Bonvicini. De kunstenaar toont hier een machine die zowel martelt als verleidt. Bonvicini gebruikt hiervoor zes harnassen omhuld met zwarte vloeibare rubber, hangend aan stalen kettingen aan een langzaam ronddraaiende ring. Het geheel is circa vijf diameter, en beslaat bijna de hele ruimte. Sensueel en dreigend tegelijkertijd, als ik hier omheen en onderdoor loop, is wat ik ervaar. Groot respect voor deze kunstenaar die dit bedenkt en vorm geeft. Er speelt hier van alles door het bewustzijn. De stelling uit de film van Karl Holmqvist, waarom verleiding altijd gekoppeld is aan misdaad, slaat terug op deze installatie.

Guillotine by Rupert Norfolk 2007

Suspect Objects by Guillaume Bijl 1981-2006

Rupert Norfolk daarentegen laat met zijn installatie Guillotine het ultieme symbool van strafuitvoering zien, een symbolische verontrustende aanwezigheid. De kunstenaar heeft hier een drukpers guillotine laten zijn en het werkt perfect. Het werk van Guillome Bijl, ooit een van de eerste kunstenaars die tentoonstelde in Witte de With, verrast altijd met zijn originaliteit.

Met Suspect Objects speelt hij met de associatie die de doorsnee burger heeft over wie of wat een kunstenaar is. Vaak moeillijk voor te stellen voor veel mensen, zeker als het geen hapklaar brokje is. Hij toont hier allerlei voorwerpen in de loop van de tijd verzameld, die ook voor de handliggende verdachte voorwerpen bij een misdaad kunnen zijn. Zoals in 2012 toen zijn buren de kunstenaar aangaven bij de politie omdat hij verdachte ‘handelingen’ zou hebben verricht. Waarop de politie daadwerkelijk huiszoeking kwam doen.

Hans van Meegeren - Jacob Blessing Isaac

Kader Attia 2013

Wat natuurlijk niet mag ontbreken bij het thema van deze tentoonstelling is een schilderij van Hans van Meegeren. De beroemde Nederlandse vervalser, die van thuis uit geen opleiding tot kunstschilder mocht doen, een ander vak heeft geleerd, maar uiteindelijk besloot om dan maar na te gaan schilderen. Hij koos hiervoor o.a. meester schilder Johannes Vermeer en deed dit zo perfect dat zijn vervalsingen voor echt werden aangezien en hij schathemelrijk werd. Dit alles speelde wel voor de Tweede Wereld Oorlog en zou met de technieken van anno nu niet meer lukken. Maar hij is een goed voorbeeld van kitch en kunst en of dit een misdaad was? In ieder geval is hij er wel voor veroordeeld.

Als laatste wil ik hier het werk van Kader Attia uitlichten. Een monumentale installatie, een beklemmende labyrint betstaande uit zijn privéverzameling van krantenknipsels, waarin de niet westerling als beest en of monster wordt afgeschilderd, zoals ook gebruikelijk was binnen de koloniaanse propaganda. 

Deze grote tentoonstelling is veel omvattend, zorgvuldig samengesteld en zeker de moeite waard om te gaan bekijken! 

Bezoekadres
Witte de With Centrum voor Hedendaagse kunst 
Witte de Withstraat 50
3012 BR Rotterdam  

Recensie : Riedstra | kunstenaar | info@riedstra.eu | www.riedstra.eu