'Bit Rot' | Douglas Coupland in Witte De With Centrum Hedendaagse Kunst | Rotterdam

Slogans for the 21st Century

Tekst en foto’s: Riedstra

Deze tentoonstelling loopt tot en met 3 januari 2016
 
De tentoonstelling Bit Rot laat een boeiend en associatief spel zien, waarin met humor, gevoelige onderwerpen als geweld, verlies, vernietiging maar ook creëren centraal staan.
 
Voor het eerst laat de schrijver, kunstenaar Douglas Coupland, zijn project The Living Internet (2015) in een tentoonstelling samengaan met zijn collectie kunstwerken die hij in de loop der jaren impulsief gekocht heeft. Deze samengevoegde presentatie geeft een intrigerend en breed beeld van een boeiende persoonlijkheid die naam maakte met zijn eerste boek Generation X: Tales for an Accelerated Culture (1991).

De titel van de tentoonstelling in de zalen op de tweede verdieping van Witte de With is Bit Rot en verwijst naar het fenomeen van spontane ontbinding van digitale data. De eerste zaal die ik vanaf het trappenhuis binnen loop is ingericht met de installatie The Living Internet uit 2014. De installatie is gemaakt door de kunstenaar als artist in residence bij het Google Cultural Institute en is een samenwerking van verschillende elementen: deels Calder, deels Do It Yourself, deels Henry More, deels Star Wars. Het is een satire in 3D van hoe het internet en de zoekresultaten er daadwerkelijk uit zien. Deze installatie is het vertrekpunt en is nodig om de samenhang tussen de andere werken in de verschillende zalen te kunnen begrijpen en de duistere kant die verscholen zit achter de lichtvoetige kleurige presentatie door te laten dringen. Ik ervaar de impact als groot!

The Living Internet, 2015, overzicht van de zaal

Aan de achtermuren hangen talloze borden met Slogans for the 21st century, een ongoing project van Coupland. De retorische slogans zijn een statement en raken aan de kern van de veranderingen in de maatschappij als gevolg van de zuigende kracht van het internet.

Door de verzameling van de kunstenaar ervaar je dat Coupland zijn gedachten over belangrijke thema’s als globalisering, terreur, internet, popcultuur, social media en de beeldeconomie met het publiek wil delen. Daarbij valt het me op dat de werken in de collectie ook ijkpunten in de tijd zijn die belangrijke gebeurtenissen markeren en van invloed zijn op de wereld waarin we leven.

Als eerste van deze collectie zie ik een grote foto met drie kaalgeschoren vrouwen voor een rechtbank / tribunaal. De sfeer doet denken aan de commuistische jaren en is lichtelijk onbehaaglijk. Het blijkt het proces van Charles Manson te zijn: de beruchte moordenaar en sekteleider die drie van zijn vrouwen opdracht gaf om o.a. Sharon Tate (de toenmalige hoogzwangere vriendin van Polanski) dood te schieten.

Testifying at trial Charles Manson, 1969

​Ik loop door naar een volgend werk, ook een foto, met een bordje ‘gereserveerd’ ervoor. Het beeld laat een schoolkantine zien, overhoop gehaald, een chaos met veel schooltassen. Dit werk uit 1999 heet ‘Bird Songs’ Colombia Cafeteria. Het verhaal gaat dat na bekendmaking van een schietpartij en vreselijke slachting van schoolkinderen, ouders hun kinderen gingen bellen en dat er min of meer tegelijkertijd een honderdtal telefoontjes rinkelden. Dit was voor de maker aanleiding om het werk Bird Songs te noemen.  

'Bird Songs' Colombia Cafeteria, 1999-2003

Assemblage kaften van boeken gelezen door Coupland

Later dwaal ik door een andere ruimte en tref een levensgrote assemblage stellage van houten balken aan. De balken zijn van verschillende lengtes en aan de uiteinden zijn de kaften van boeken geplakt. Het zijn de favoriete boeken van Coupland en de lengte van de balk geeft aan hoe vaak hij dit boek gelezen heeft. Uit bovenstaand voorbeeld blijkt dit zo’n dertig keer te zijn! Zo krijg ik als bezoeker een micro indruk van wat deze Coupland zoal bezighoudt. 

Een ander werk dat opvalt, is een Vietnam image uit de Vietnam oorlog. Door het materiaal en de min of meer abstracte vorm laat het beeld een diepe indruk na. Het beeld is opgesteld op de grond tegenover een assemblage van Robert Rauschenberg, die visueel de impact van de Vietnam verwoesting en horror laat zien die zich in die tijd voordeden. 

Vietnam Swamp Soldier 1968 – 2000

Assemblage by Robert Rauschenberg Collection Artist

Op een andere plek valt me deze afbeelding uit de jaren tachtig op, waarin de vraag ‘is dit kunst?’ wordt gesteld. Ik denk bij mezelf ‘what else is new’, deze vraag is al zo oud als de kunst en de in de jaren tachtig wordt hier weer een ijkpunt gemarkeerd. Om de paar decennia is er wel weer een aanleiding om deze vraag naar voren te schuiven. Het is alsof er iedere periode opnieuw een rectificatie van het begrip kunst gepleegd moet worden. Douglas Coupland dwingt de bezoeker na te denken over veel zaken of op z’n minst vanuit verschillende perspectieven een benadering te kiezen.

Is this art, Lichtenstein, Jasper Johns, Warhol collection artist

Na de variatie van werken gezien te hebben, kan ik stellen dat ik iedereen van harte aanbeveel om hier een paar uurtjes rond te zwerven. Een leuke bijkomstigheid was dat er veel bezoekers waren van alle leeftijden die onderling gesprekjes aangingen. Daarnaast hoort bij elke zaal een fragment uit de begeleidende publicatie Bit Rot, waarmee de sterke verbinding tussen het geschreven en visuele werk duidelijk wordt (verkrijgbaar bij de balie). Na deze tentoonstelling kan in nog maar een ding zeggen: Be there!

Expositie: Bit Rot van Douglas Coupland
Locatie: Witte de With, Center for Contemporary Art, Witte de Withstraat 50, Rotterdam
Deze expositie is nog tot en met 3 januari 2016 te bezichtigen.
www.wdw.nl
Op de eerste etage loopt tegelijkertijd de tentoonstelling: Art in the Age of … Asymmetrical Warfare.

Recensie : Riedstra | kunstenaar | [email protected] | www.riedstra.eu