Pieter Pourbus. Meester-schilder uit Gouda

Pieter Pourbus – de Annunciatie, collectie Museum Gouda, foto: Tom Haartsen

Bijna 500 jaar nadat Pieter Pourbus in Gouda werd geboren organiseert Museum Gouda een tentoonstelling over de schilder die in zijn tijd tot de absolute top behoorde. In Nederland werd niet eerder een tentoonstelling aan deze kunstenaar gewijd. Het is hoog tijd dat ons land kennismaakt met Pieter Pourbus. Meester-schilder uit Gouda.
​

Pieter Pourbus werd beroemd in Brugge, in de zestiende eeuw een van de rijkste steden van de Nederlanden. Vooraanstaande burgers, gilden en religieuze broederschappen gaven hem prestigieuze opdrachten. Nog steeds zijn in veel Vlaamse kerken de altaarstukken van Pourbus de meest gekoesterde schatten. Musea over de hele wereld hebben zijn schilderijen in hun collecties. Ook Museum Gouda heeft twee topwerken van Pieter Pourbus. Het zijn prachtige schilderijen, waarvan er één is gemaakt voor de Goudse Sint-Jan, de kerk die beroemd is om zijn gebrandschilderde glas-in-loodramen en naast het museum ligt.
 
De zestiende eeuw was een woelige periode, die ook Gouda en Brugge niet ongemoeid liet. Beide steden hadden te kampen met economische tegenslag. Religieuze twisten leidden in Gouda tot de overgang tot het protestantisme en in Brugge tot een tijdelijk calvinistisch bewind. Op een kantelpunt in de geschiedenis maakte Pourbus altaarstukken voor de katholieke kerken.
 
De tentoonstelling brengt de wereld van Pourbus tot leven en laat zien hoe hij de meest toonaangevende schilder van zijn tijd wordt. De schilderijen van Museum Gouda worden geflankeerd door meesterwerken uit Schotland, België, Frankrijk en Engeland, met als absolute hoogtepunt de Van Belle-triptiek, die voor het eerst sinds 1556 Brugge verlaat. Het laat de renaissanceschilder Pieter Pourbus op zijn allerbest zien: we zien een treurende Maria, omringd door zeven momenten van verdriet en pijn in haar leven.
 
Als portrettist was Pourbus’ roem niet minder groot. Voor de well-to-do van de zestiende eeuw was hij de logische keuze. Op magistrale wijze legde Pourbus de zelfverzekerde Jan van Eyewerve en Jacquemyne Buuck vast, met op de achtergrond de economische bedrijvigheid in Brugge. Op de Kraanplaats worden tonnen wijn gelost, ongetwijfeld een verwijzing naar de handel van Van Eyewerve. Het zijn deze prestigieuze opdrachten van de kerkelijke en burgerlijke elite die van Pourbus dé schilder van Brugge maakte. Vanaf 18 februari 2018 kan het Nederlands publiek kennis maken met de grootste schilder die Gouda ooit heeft voortgebracht.
 
De tentoonstelling is in nauwe samenwerking met Musea Brugge tot stand gekomen. In het Groeningemuseum is van 13 oktober 2017 tot 21 januari 2018 Pieter Pourbus en de vergeten meesters te zien.

Museum Gouda, Achter de Kerk 14, Gouda, Zuid-Holland 2801 JX, Nederland

​

---