Martin Jarrie – ‘Manger avec les yeux’

Martin Jarrie - 'De man van groenten', 2016, acrylverf op papier (165 x 120 cm)

21 december 2019 t/m 5 april 2020
 
 
Het werk van de Franse kunstenaar Martin Jarrie (1953) beweegt zich op het grensvlak van schilder- en illustratiekunst. Zijn speelse en soms absurde werken genieten grote bekendheid in Frankrijk en ver daarbuiten. De ruim opgezette expositie Manger avec les yeux (‘met de ogen eten’) in Museum Belvédère, is de eerste museale presentatie van de kunstenaar in Nederland en omvat meer dan honderd werken. De meeste stukken werden gemaakt als illustraties voor (kinder)boeken en tijdschriften, maar ook zijn vrije werk is ruim vertegenwoordigd.

Martin Jarrie - 'Flipperhoofd', 2019, acrylverf op papier (30,5 x 22 cm)

 
 
Jarrie groeide op in de landelijke streken van de Vendée op een kleine boerenhoeve. Die omgeving van zijn kinderjaren vormt tot op de dag van vandaag de inspiratiebron voor zijn werk. Sinds 1981 woont hij in Parijs. Zijn atelier is gevestigd op de twaalfde verdieping van de Rue de l’Amiral Roussin, niet ver van de Eiffeltoren. Hij werkt er uiterst gedisciplineerd en op vaste uren aan zijn schilderijen en illustraties. De beelden uit zijn jeugd en het leven van alledag, komen iedere keer opnieuw aan de orde in zijn brede, gevarieerde oeuvre. Door zijn emotionele band met de natuur en het plattelandsleven, sluiten zijn schilderijen aan bij de belangstellingssferen van Museum Belvédère.
 
Het werk van Jarrie omvat niet alleen illustraties voor gerenommeerde kranten en tijdschriften, maar bestaat ook uit tekeningen voor jeugdboeken en uitgaven voor volwassenen. Hij exposeert met grote regelmaat in Frankrijk en daarbuiten. De kunstenaar componeert zijn beeldverhalen doorgaans aan de hand van uiteenlopende motieven, die zich manifesteren als symbolen. Ze hebben allen hun specifieke, verwijzende betekenis, maar tezamen roepen ze toch vooral een sentiment op, een verlangen naar schoonheid en een diep menselijk gevoel voor alles wat van waarde is.
 
Het werk van Jarrie verbindt vele beeldtradities, variërend van oude schilderkunst, naïeve kunst, beeldstrip tot illustratie, tot een geheel eigen idioom. In zijn beeldtaal neigt hij soms naar de helderheid van pictogrammen, dan weer naar de realistische verbeelding. Daarbij legt hij in alle gevallen een bijzondere aandacht aan de dag voor kleur en compositie. Deze kwaliteiten en de vele verholen verwijzingen naar persoonlijke herinneringen en  universele waarden tillen zijn werk ver uit boven het louter illustratieve.
 
 
In 2012 werd voor het eerst een overzichtstentoonstelling van Jarrie’s werk georganiseerd in het Museu da Eletricidade te Lissabon. Zeven jaar na die grote expositie, geeft de tentoonstelling in Museum Belvédère inzicht in de vervolgstappen. Uiteraard geeft Manger avec les yeux eveneens een tussenbalans, wordt getoond hoe het allemaal begon, hoe zijn werk zich door de jaren heen ontwikkelde en maakt het vooral nieuwsgierig naar wat nog komen gaat.
 
 
Informatie over de kunstenaar
 
De Franse kunstenaar Martin Jarrie (1953) maakte onder zijn eigen naam Jean-Pierre Moreau vooral hyperrealistische illustraties. Later kwam hij tot een meer schilderachtige stijl en vormde zijn jeugd op een boerderij een belangrijke inspiratiebron. Ook de natuur en het leven van alledag zijn veel voorkomende onderwerpen in zijn gevarieerde oeuvre. Jarrie illustreert in Franse bladen (Le Monde, L’Observateur en La Vie) en sinds 1996 ook in Amerikaanse tijdschriften als de New Yorker en de New York Times Book Review. Zijn tentoonstelling in Museum Belvédère omvat een overzicht vanaf de jaren negentig. Het is voor het eerst dat zijn werk in Nederland museaal getoond wordt.
 
www.martinjarrie.com

Interview 

Als in een snoepwinkel
 
Enkele vragen aan Hans Boer - kunstenaar en tentoonstellingsmaker - over de expositie van Martin Jarrie in Museum Belvédère, die hij samenstelde.
 
 
Hoe ben je in contact gekomen met het werk van Martin Jarrie?
‘In 2015 bezocht ik in Frankrijk een bijzondere tentoonstelling waar verschillende illustratoren hadden gewerkt naar aanleiding van de encyclopedie van Diderot en Voltaire. Iedere illustrator had een hoofdstuk tot onderwerp genomen en Martin Jarrie was één van hen. Hij had gekozen voor landbouw. Later zag ik zijn werk op de KunstRAI, bij de stand van Galerie Adorable Art & Design. Daar kon ik ook mappen bekijken, vol met illustraties. Dat was genieten als een kind in een snoepwinkel. Ik raakte steeds meer gefascineerd.’
 
Wat maakt zijn werk zo bijzonder voor jou?
‘Het is zijn ongebreidelde fantasie en de wijze waarop hij die verbeeldt. Het schilderachtige van zijn illustraties spreekt mij aan - misschien omdat ik zelf schilder - maar ook de variatie in zijn oeuvre.’
 
Martin Jarrie noemt zichzelf schilder en illustrator. Jij geeft aan dat dit onderscheid in wezen niet echt bestaat. Hoe ervaart hij dit zelf?
‘Ik denk dat hij eigenlijk heel graag schilder wil zijn. Maar hij geeft aan dat voorwerpen die zonder opdracht geschilderd worden, vaak in een later stadium alsnog voor een publicatie gebruikt worden. Een voorbeeld is het boek Une cuisine grande comme un jardin (‘een keuken zo groot als een tuin’) uit 2004. Uitgever en schrijver Alain Serres zag in de studio van Jarrie een serie  schilderijtjes met vruchten of fruit. Hij was zo onder indruk van de kwaliteit, dat hij Jarrie voorstelde om deze te gebruiken voor een bijzonder kookboek.’
 
De scheidslijn tussen het schilderen en illustreren is dus erg dun. Jarrie beweegt zich als kunstenaar in een gebied waarin die vaardigheden samenkomen?
‘Ja, dat is ook te zien aan het project La vie des gens, een kunstopdracht voor een deelgemeente van Parijs. Jarrie heeft vijftien inwoners van die gemeente geportretteerd met een dierbaar voorwerp. In die schilderijtjes is te zien waar zijn illustratieve en schilderachtige oplossingen verenigd worden. Als illustrator behandelt hij zijn onderwerpen soms meer als schilder en bij het realistisch weergeven van zijn objecten blijft hij uiteindelijk toch de illustrator. Trouwens, onder Jarrie’s inspiratiebronnen bevindt zich geen enkele illustrator. Hij noemt alleen schilders, beeldhouwers en Art Brut kunstenaars.’
 
De tentoonstelling geeft een overzicht van zijn oeuvre vanaf het begin van de jaren negentig. Jarrie werkt al sinds 1981 als illustrator. Vanwaar de keuze om zijn werk pas vanaf de jaren negentig te laten zien?
‘Dit heeft alles te maken met de stijl- en naamsverandering, die hij aan het begin van de jaren negentig ondergaat. Zijn echte naam is Jean-Pierre Moreau. In de jaren tachtig maakte hij hyperrealistisch werk. Hij was daar succesvol mee, maar voelde zich uiteindelijk niet senang bij die beeldtaal. Ik heb besloten om het niet op te nemen in de tentoonstelling, omdat Jarrie zich later in een andere stijl ontwikkelt.’
 
Wat gebeurt er dan?
‘Na een lange periode van twijfels vindt hij de inspiratie dicht bij huis, in de wereld van zijn jeugd. Hij groeide op als boerenzoon op het platteland. Als nakomer in een groot gezin - de ouders waren kleine keuterboertjes - creëerde hij een wereld om zich heen waar werkelijkheid werd omgezet in een eigen fantasiewereld. Boeken waren bijna niet aanwezig op de boerderij, maar in een Franse encyclopedie met kleurplaten (Petit Larousse illustré) kon hij altijd weer opnieuw blijven bladeren.  Het was ook zijn eerste kennismaking met schilders als Delacroix, Courbet en Manet.  Een catalogus met plaatjes van gereedschappen voor de Franse boer (Manufrance) is ook een blijvende bron van inspiratie. Nog altijd gebruikt Jarrie deze catalogi.’
 
Hij heet dus eigenlijk Jean-Pierre Moreau. Waar komt de naam Martin Jarrie vandaan?
‘Met die stijlverandering in zijn werk, koos hij ook voor een pseudoniem. De boerderij waar hij geboren is heette La Jarrie. Vlakbij zijn ouderlijk huis stond ook nog een andere boerderij, de St. Martin. Hij heeft deze twee samengevoegd tot zijn nieuwe naam, dus ook daarin zit een verwijzing naar zijn jeugd.’
 
Hoe is je selectie voor deze tentoonstelling tot stand gekomen?
‘Ik heb samen met mijn vrouw ( Steffy Praamstra red.) meerdere keren Jarrie’s studio in Parijs bezocht. Haar Frans is beter dan dat van mij, dus het was wel zo prettig om samen te gaan. Zij heeft trouwens ook al het vertaalwerk voor de tentoonstelling gedaan. Het was in zijn studio weer een groot genoegen om al het werk te bekijken. Alleen al de ladekast met een grote hoeveelheid niet ingelijste werken... Ik had het eerder al over een snoepwinkel. Nou, het openen van de verschillende laden had hetzelfde effect. Wat een genot om zoveel moois te zien. En wat een productie!’
 
Komt daar ook de titel van de tentoonstelling vandaan?
‘Manger avec les yeux betekent letterlijk ‘met de ogen eten’. Het is werk om op te eten (lacht). Jarrie zei ooit iets soortgelijks over het werk van de Amerikaanse schilder Robert Zakanitch, die grote schilderijen maakte van bloemen en vruchten: ‘‘J’ai mangé de la peinture avec les yeux’’. We hebben die uitspraak nu - in een iets aangepaste vorm – betrekking laten hebben op Jarrie’s eigen werk.’
  
Museum Belvédère                                       Openingstijden:
Oranje Nassaulaan 12,                                    Dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur
8448 MT, Heerenveen-Oranjewoud                  Maandag gesloten
Telefoon: 0513-644 999                                  Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten
 
www.museumbelvedere.nl                               [email protected]
​