Kati Horna: Compassie en Engagement

Kati Horna, zonder titel, 1937 De Spaanse burgergarde bij Bosque Carrasal

3 maart – 30 juni 2019
Cobra Museum voor Moderne Kunst

Kati Horna (Hongarije, 1912 – Mexico, 2000) legde als fotograaf tal van grote omwentelingen in de twintigste eeuw vast. Een leven als geëngageerde fotograaf was voor haar een manier om een bijdrage te leveren aan haar politieke idealen en tegelijkertijd als vrouw een onafhankelijk leven te kunnen leiden. Grote bekendheid verwierf Horna met haar geëngageerde foto’s van de Spaanse Burgeroorlog.

Kati Horna legde in de vorige eeuw meerdere historische momenten vast, Als fotograaf verkoos ze betrokkenheid bij haar onderwerpen boven het artistieke sterrendom. Hierdoor heeft zij niet de bekendheid bij het grote publiek gekregen –  in tegenstelling tot haar generatie- en landgenoten Brassaï, Robert Capa, André Kertész en László Moholy-Nagy. Na grote overzichtstentoonstellingen in Mexico-Stad, Madrid en Parijs wordt Horna nu voor het eerst in Nederland oeuvre breed getoond.

De stijl van Kati Horna is geworteld in haar jeugd in het politiek woelige Budapest, en haar latere tienerjaren in Berlijn in de aanloop naar Hitlers bewind. Vanuit Berlijn ging ze eerst terug naar Boedapest, waar ze werd opgeleid door de Hongaarse fotograaf Jószef Pécsi. In deze periode begon haar levenslange vriendschap met medestudent Robert Capa. Ze behoorde tot een generatie jonge fotografen die gedwongen werd Hongarije te ontvluchten door de opstanden in de jaren dertig van de vorige eeuw en de dreiging van de Nazi’s. Onder hen waren onder meer Eva Besnyö (Hongarije, 1910 – Nederland, 2003) en Ata Kandó (Hongarije, 1913 – Nederland 2017), die zich beiden later in Nederland vestigden. Van hen wordt in deze tentoonstelling werk getoond in aanvullende presentaties.

Kati Horna in de studio van Jószef Pécsi, Budapest 1933, foto door Robert Capa

Robert Capa. Hier ontwikkelde ze zich verder als fotograaf, en legde ze met een geheel eigen gevoel voor ironie en poëzie de straten en cafés van Parijs vast. De geboortestad van het surrealisme stimuleerde haar voorkeur voor dichterlijke en geënsceneerde en beelden. Grote bekendheid als fotograaf verwierf Horna met haar foto’s van de Spaanse Burgeroorlog. Als een van de weinige vrouwen aan het front bracht ze de Republikeinse troepen die tegen Franco vochten in beeld. Vooral de gevolgen van de oorlog op het dagelijks leven, in het bijzonder dat van vrouwen en kinderen, boeiden haar. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Frankrijk moest ze opnieuw vluchten.

De surrealistische kunstenares Remedios Varo in een masker van Leonora Carrington gefotografeerd door Kati Horna in 1957 in Mexico-Stad

In 1939 verhuisde Horna op 27-jarige leeftijd naar Mexico-Stad waar ze de rest van haar leven bleef wonen. Hier werd ze een van de meest actieve fotografen van de stad met talrijke publicaties op haar naam in kranten en tijdschriften zoals El arte de cocinar, Seguro Social, Mexico This Month, Tiempo, S.nob en Diseño. Ze bleef ze het Mexicaanse leven in beeld brengen, sociaal en geëngageerd. Van documentairefotografie over de wantoestanden in psychiatrische instellingen (Nosotros, 1944 en La Castañeda, ca 1960)  tot aan meer persoonlijke artistieke fotoprojecten over vampiers (History of a Vampire: It Happened in Coyoacán, 1962) en haar persoonlijke ervaring als vrouw en feminisme (Woman with Mask, 1962).

Kati Horna was actief in verschillende artistieke en intellectuele kringen in Mexico, samen met onder meer de surrealistische kunstenaars Leonora Carrington en Remedios Varo en beeldhouwer/architect Mathias Goeritz.

Kati Horna, fotograaf. Compassie en Engagement toont Horna’s werk met meer dan 140 foto’s en publicaties uit magazines en kranten. De tentoonstelling laat de bezoekers een fenomeen ontdekken dat lange tijd in de schaduw van haar generatiegenoten heeft gestaan.

De tentoonstelling is te zien vanaf 3 maart 2019.
​